Στις 27 Αυγούστου, οι Τούρκοι μπαίνουν στη Σμύρνη και αρχίζει ο εμπρησμός της και η καταστροφή κάθε ελληνικής παρουσίας. Εκεί, όπως σημειώνει ο πρόξενος των ΗΠΑ George Horton «δεν έλειπε τίποτε σχετικά με τη θηριωδία, την ακολασία, την σκληρότητα και όλη τη μανία του ανθρώπινου πάθους».
Εικοσιπέντε χιλιάδες (25.000) Έλληνες χάθηκαν στην πυρκαγιά, ενώ μόνο το διάστημα από 27 Αυγούστου μέχρι 4 Σεπτεμβρίου 1922 δολοφονήθηκαν 50.000 Έλληνες. Στις 28 Αυγούστου 1922 κατακρεουργήθηκε ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, και μαζί του 342 κληρικοί της Μητροπόλεως Σμύρνης και των περιχώρων, αφού πρώτα βασανίστηκαν. Τη δολοφονία, την εκδίωξη των Ελλήνων, ακολούθησε η καταστροφή κάθε ίχνους ελληνικής παρουσίας, αυτό άλλωστε υποδηλώνει η φωτιά στη Σμύρνη.
Συνολικά 1.000.000 νεκροί και χιλιάδες αγνοούμενοι και περίπου 1,5 εκατομμύριο Έλληνες αναγκάστηκαν να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη Η. Morgenthau παρομοιάζει τους πρόσφυγες αυτούς με 26.000.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά οι οποίοι είχαν ξαφνικά και απρόσμενα φτάσει στα λιμάνια των ΗΠΑ.
Γράφει σχετικά η Διδώ Σωτηρίου: «Βάλαν φωτιά στη Σμύρνη…εκατοντάδες χιλιάδες κόσμος, τρελός από φόβο, αρχίνησε να τρέχει…και να ξεχύνεται στη παραλία σαν μαύρο ποτάμι…μπρος θάλασσα και πίσω σφαγή…βάλθηκαν να τρέχουν να φεύγουν κυνηγημένοι απ΄ το τούρκικο μαχαίρι και τη φωτιά του πολέμου. Έρχεται μια τραγική στιγμή στη ζωή του ανθρώπου, που το θεωρεί τύχη να μπορέσει να παρατήσει το έχει του, την πατρίδα του το παρελθόν του και να φύγει, να φύγει λαχανιασμένος αποζητώντας αλλού τη σιγουριά. ….Ενάμισι εκατομμύριο αγωνίες και οικονομικά προβλήματα ξεμπαρκάρανε στο φλούδι της Ελλάδας, με μια θλιβερή ταμπέλα κρεμασμένη στο στήθος: «Πρόσφυγες!» ….Χωρίς πατρίδα χωρίς δουλειά χωρίς σπίτι….».
