Συμβουλές για να περάσουμε ένα ασφαλές και ξέγνοιαστο καλοκαίρι
Καλοκαίρι. Στο μυαλό όλων η θάλασσα. Παιχνίδια και στιγμές ξεγνοιασιάς αλλά και ηρεμίας δίπλα στο κύμα ή μέσα στη θάλασσα. Όμως πολλοί είναι οι κίνδυνοι που παραμονεύουν κυρίως μέσα στο νερό. Για να περάσουμε ένα όμορφο καλοκαίρι θα πρέπει να τηρήσουμε κάποιους κανόνες. Γι’ αυτούς μιλά στο Πινάκιο η Χρύσα Παπαπάνου Επικεφαλής εκπαιδεύτρια Ναυαγοσωστικής & Ά Βοηθειών.
Η Χρύσα Παπαπάνου εφιστά την προσοχή μας καθώς σε ότι αφορά τους πνιγμούς βρισκόμαστε στην 6η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και στην 39η παγκοσμίως. Ένα νούμερο θλιβερό και ιδιαίτερα υψηλό.
Διαβάστε με προσοχή την συνέντευξη που δίνει στο Πινάκιο και βοηθήστε και εσείς με αυτό τον τρόπο τους ναυαγοσώστες να επιτελέσουν το δύσκολο έργο τους και φέτος το καλοκαίρι.
Χρύσα είσαι ναυαγοσώστρια, πόσο απαιτητική είναι αυτή η δουλειά και τι προετοιμασία χρειάζεται;
«Μετά από εμπειρία αρκετών ετών στον τομέα της ναυαγοσωστικής, μπορώ πλέον να πω ότι όντως είναι μια αρκετά απαιτητική δουλειά ακόμα και σήμερα. Εκτός της άρτιας και επαναλαμβανόμενης εκπαίδευσης που θα πρέπει να υπάρχει, είναι αναγκαία όχι μόνο η σωματική προετοιμασία ενός ναυαγοσώστη αλλά και η ψυχολογική. Πέραν λοιπόν της άρτιας φυσικής κατάστασης που θα πρέπει να υφίσταται, είναι αναγκαίο να υπάρχουν αρετές όπως η θέληση για να βοηθήσεις τον συνάνθρωπό σου που κινδυνεύει, καθώς επίσης και η υπομονή και η ψυχραιμία που θα επιδείξεις για τη σωστή διαχείριση του περιστατικού. Έτσι λοιπόν ο ναυαγοσώστης προετοιμάζεται όλο τον χρόνο καθώς είναι αναγκαίο να αθλείται, να επανεκπαιδεύεται αλλά και να φροντίζει να αναβαθμίζει το γνωστικό του υπόβαθρο καθώς μονάχα έτσι θα μπορέσει να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του για να διαχειριστεί με επιτυχία ακόμα και τα δύσκολα περιστατικά».
Η Ελλάδα «βρέχεται» από θάλασσα θα έπρεπε θεωρείς οι ναυαγοσώστες να είναι περισσότεροι; Αυτή την στιγμή πόσοι υπάρχουν;
«Πράγματι η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο μήκος ακτογραμμών. Δυστυχώς κατέχουμε θλιβερές πρωτιές όσον αφορά τους πνιγμούς καθώς βρισκόμαστε στην 6η θέση της Ευρωπαικής Ένωσης αλλά και στην 39η παγκοσμίως. Ο πνιγμός στο υγρό στοιχείο αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα τροχαία ατυχήματα ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι κατά μέσο όρο περίπου 350 συνάνθρωποί μας ετησίως χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό. Προσωπικά θεωρώ ότι σίγουρα θα έπρεπε να υπάρχουν περισσότεροι ναυαγοσώστες από όσους ενεργούς υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Φυσικά για να συμβεί αυτό θα έπρεπε να αλλάξει γενικότερα η νοοτροπία ακόμα και νομοθετικά, αντιμετωπίζοντας το επάγγελμα του ναυαγοσώστη ως λειτούργημα με εργασία σε ετήσια βάση και όχι ως απλά μια θερινή και ίσως part time απασχόληση».
Τι θα πρέπει να προσέξουμε πριν βουτήξουμε στο νερό;
«Αν αναλογιστούμε ότι αρκετά περιστατικά πνιγμού συμβαίνουν λόγω γαστρικής υπερφόρτωσης μετά από κατανάλωση γεύματος θα πρέπει να είμαστε προνοητικοί και να μην καταναλώσουμε τροφή πριν την κολύμβηση ή αν τελικά έχουμε λάβει γεύμα να μην κολυμπήσουμε πριν το πέρας 3 ωρών όπου θεωρείται ένα ασφαλές χρονικό διάστημα. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να προκληθεί αναγωγή (εμετός) γαστρικού περιεχομένου με πιθανή εισρόφηση οπότε και πρόκληση πνιγμού.
Επίσης να αποφύγουμε την κατανάλωση αλκοολούχων σκευασμάτων / ποτών, καθότι αφυδατώνεται αρκετά ο οργανισμός, ενώ ενδέχεται να προκληθεί περιφερική αγγειοδιαστολή και πτώση της αρτηριακής πίεσης με επερχόμενη μια πιθανή λιποθυμία μέσα στο νερό γεγονός που μπορεί να αποβεί μοιραίο. Επιπλέον θα πρέπει να είναι γνωστό το ατομικό ιατρικό ιστορικό που μπορεί να υπάρχει καθώς σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η θερμοκρασία του νερού καθώς και το χρονικό όριο παραμονής μέσα στο νερό. Τέλος είναι αναγκαίο να μην υπερεκτιμούμε τις κολυμβητικές μας δυνατότητες καθώς αν υστερούμε κολυμβητικά θα πρέπει να είμαστε εξοπλισμένοι με κάποιο μέσο επίπλευσης ώστε να μην θέσουμε τη ζωή μας σε κίνδυνο. Μεγάλη προσοχή χρειάζονται επίσης τα ανήλικα παιδιά καθώς είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από κάποιον ενήλικα αλλά και να είναι εξοπλισμένα με κάποιο μέσο επίπλευσης. Τονίζω ότι αρκούν μόλις 10 εκατοστά νερού για να προκληθεί πνιγμός σε ένα βρέφος. Παραμένουμε ασφαλείς, συνετοί και προσεκτικοί πάντα μέσα στο νερό».
Που μπορούμε να εκπαιδευτούμε στις πρώτες βοήθειες;
«Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι εκπαιδευτικοί φορείς με άρτιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μέσα από έγκυρα και επικαιροποιημένα πρωτόκολλα Ά Βοηθειών. Αν και δεν θεωρώ πρέπον από μέρους μου να ονοματίσω συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς φορείς, ωστόσο κατά την επιλογή μας ως προς τον εκπαιδευτικό φορέα θα πρέπει να αναζητήσουμε τόσο η εκπαίδευση όσο και η πιστοποίηση μας να προέρχονται από έγκριτους με παγκόσμια αναγνώριση οργανισμούς όπως: European Resuscitation Council (ERC), American Heart Association (AHA), NAEMT, Emergency First Response (PADI)».
Αν κάποιος δει έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε κίνδυνο και στην παραλία δεν υπάρχει ναυαγοσώστης τι θα πρέπει να κάνει και πως;
«Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει στην παραλία που βρισκόμαστε εκπαιδευμένο και πιστοποιημένο άτομο στη διάσωση, όπως ένας ναυαγοσώστης, μπορούμε να προβούμε, πάντα με μεγάλη προσοχή, στις ακόλουθες ενέργειες προκειμένου να προσφέρουμε βοήθεια σε άτομο που κινδυνεύει:
Α) Μπορούμε από μία ασφαλή απόσταση (όχι λιγότερη των 2 μέτρων) να προσφέρουμε στο άτομο ένα αντικείμενο που επιπλέει (κουπί, σχοινί, κλαδί, σωσίβιο) προκειμένου να πιαστεί από αυτό.
Β) Από μια ασφαλή απόσταση και με προσοχή μπορούμε να πετάξουμε ένα αντικείμενο που επιπλέει (σωσίβιο) στον πνιγόμενο.
Γ) Μπορούμε να πλησιάσουμε τον πνιγόμενο με κάποιο μέσο όπως κανό, βάρκα και να του προσφέρουμε πάλι κάποιο αντικείμενο (κουπί).
Σαν γενικό κανόνα θα πρέπει να έχουμε το ότι δεν πλησιάζουμε ποτέ με γυμνά χέρια τον πνιγόμενο σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων διότι ενδέχεται στον πανικό του να μας δει σαν σωσίβιο και να προσπαθήσει να πιαστεί πάνω μας με μοιραίο και για τους δύο μας αποτέλεσμα».
Τα μικρά παιδιά θα πρέπει να εκπαιδεύονται στις πρώτες βοήθειες;
«Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού όπως στην Αγγλία έχει θεσπιστεί το μάθημα των πρώτων βοηθειών στις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Προσωπικά θεωρώ ότι η εκμάθηση των πρώτων βοηθειών σε παιδιά μόνο οφέλη έχει να προσφέρει γιατί πέραν της εκμάθησης βασικών και χρήσιμων δεξιοτήτων
εναρμονισμένων φυσικά με την ηλικία τους, μπορεί να ενισχυθεί ταυτόχρονα και η έννοια της συνεισφοράς και παροχής βοήθειας στον συνάνθρωπό μας, αγαθό που εκλείπει στην εποχή που ζούμε. Ας μην λησμονούμε ότι ακόμα και ένα παιδί αρκετά νεαρό σε ηλικία, αν εκπαιδευτεί σωστά, μπορεί να σώσει μια ζωή! Από τη νέα σχολική χρονιά πρόκειται να γίνουν και στη δική μας χώρα σημαντικά βήματα ως προς αυτήν τη κατεύθυνση χωρίς να αποκαλύψω κάτι επιπλέον επί της παρούσης».
Μπορείς να μας διηγηθείς ένα επικίνδυνο περιστατικό που σου έχει συμβεί;
«Αν θα μπορούσα να ξεχωρίσω ένα επικίνδυνο περιστατικό από το ιστορικό των διασώσεων μου θα ήταν η περίπτωση του ταυτόχρονου παρ’ ολίγον πνιγμού τριών ατόμων, μιας μητέρας και των δύο ανήλικων παιδιών της. Εκτελούσα υπηρεσία στη Λίμνη Βουλιαγμένης Αττικής, όταν παρατήρησα ότι μια μητέρα μπήκε στο νερό μαζί με τα δύο μικρά παιδάκια της, τα οποία κρατούσαν μόνο από μια σανίδα επίπλευσης. Πρόσεξα επίσης ότι τα παιδιά δεν γνώριζαν επαρκώς κολύμβηση οπότε και προέβλεψα ότι αν τους έφευγε η σανίδα από τα χέρια, θα είχαν σοβαρό πρόβλημα επίπλευσης. Ως μάντης κακών, κάποια στιγμή και πάνω στο παιχνίδι τους, όντως έχασαν τις σανίδες από τα χέρια τους οπότε ως πνιγόμενοι σε πανικό πιάστηκαν από τον λαιμό της μητέρας τους η οποία από το επιπλέον βάρος και των δύο της παιδιών δεν μπορούσε να παραμείνει στην επιφάνεια του νερού και βυθιζόταν και η ίδια. Ακολούθησα την καθιερωμένη διαδικασία διάσωσης διασώζοντας πρώτα τα δύο ανήλικα παιδάκια και τελευταία τη μητέρα εφόσον πρώτα την είχα ασφαλίσει παρέχοντας της το σωσίβιο μου προκειμένου να παραμείνει στην επιφάνεια του νερού. Αυτή τη διάσωση πραγματικά τη χαρακτηρίζω ως τη δυσκολότερη που μου έχει συμβεί γιατί υπήρχαν δύο βασικοί παράγοντες όπως το πλήθος πνιγόμενων ατόμων καθώς και η εμπλοκή ανήλικων παιδιών που την έκαναν δυσκολότερη και πολυπλοκότερη ως προς τη διαχείρισή της από όλες τις υπόλοιπες. Τελικά το επιτυχές αποτέλεσμα δικαίωσε τόσο την άρτια εκπαίδευση μου όσο και την εμπιστοσύνη μου στις δυνατότητες μου ως ναυαγοσώστρια».
Τέλος, ποιες είναι οι συμβουλές που δίνεις στον κόσμο;
«Θα παραθέσω ως επίσημη πηγή τις εκ δοθείσες συμβουλές του λιμενικού σώματος και θα προτείνω τα παρακάτω:
Α) Δεν απομακρυνόμαστε από την ακτή και αν υπάρχει οριοθέτηση με σημαδούρες φροντίζουμε να μη κολυμπάμε εκτός αυτών διότι κινδυνεύουμε να τραυματιστούμε από διερχόμενα σκάφη.
Β) φροντίζουμε να κολυμπάμε πάντα με παρέα και ποτέ μόνοι.
Γ) Εάν έχουμε καταναλώσει γεύμα θα πρέπει να κολυμπήσουμε μετά το διάστημα των 3 ωρών.
Δ) Αποφεύγουμε την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών
Ε) Δεν κάνουμε βουτιές σε περιοχές που αγνοούμε το βάθος ή τη διαμόρφωση του βυθού (πετρώδης ή βραχώδης).
Ζ) Αποφεύγουμε τα επικίνδυνα παιχνίδια με τους άλλους σπρώχνοντας ή βυθίζοντας τους.
Η) Δεν κολυμπάμε σε περιοχές με προειδοποιητικές πινακίδες για κάποιον κίνδυνο
(πχ. Μόλυνση)
Θ) Δεν κολυμπάμε ποτέ μόνοι μας τη νύχτα και πάντα θα πρέπει να υπάρχει οπτική επαφή με τον συν-κολυμβητή μας.
Ι) Αν αισθανθούμε ρίγος ή ζαλάδα, κρυώνουμε ή και φοβόμαστε θα πρέπει να βγούμε άμεσα από το νερό.
Κ) Αν καθώς κολυμπάμε διαπιστώσουμε ότι παρασυρόμαστε από ρεύμα φροντίζουμε να παραμείνουμε ψύχραιμοι. Παρατηρούμε από ποια κατεύθυνση φυσάει ο άνεμος και στρέφουμε το πρόσωπό μας στην αντίθετη κατεύθυνση. Εάν το ρεύμα είναι παράλληλο προς την ακτή κολυμπάμε αργά και σταθερά προς την κατεύθυνση του βγαίνοντας από αυτό υπό 45 μοίρες γωνία.
Λ) Εάν αισθανθούμε τον οποιονδήποτε κίνδυνο καλούμε σε βοήθεια σηκώνοντας το χέρι μας.
Μ) Εάν κουραστούμε κατά την κολύμβηση μας, παραμένουμε ψύχραιμοι και τοποθετούμε το σώμα μας σε ύπτια θέση στο νερό ανοίγοντας χέρια και πόδια σαν τον αστερία. Ξεκουραζόμαστε και συνεχίζουμε την κολύμβηση μας προς την ακτή. Ν) Εφόσον βρισκόμαστε σε ακτή που επιτηρείται από ναυαγοσώστη και υψωθεί κόκκινη σημαία κινδύνου, θα πρέπει να βγούμε αμέσως έξω από το νερό γιατί ελλοχεύει κάποιος κίνδυνος που έχει γίνει αντιληπτός από τον ναυαγοσώστη.
Και για γονείς:
Α) Δεν αφήνουμε ποτέ το παιδί μας μόνο του, χωρίς την επίβλεψη μας μέσα ή κοντά στο νερό. Να μη λαμβάνεται ως δεδομένο ότι τα μπρατσάκια ή η κουλούρα, ακόμα και η ύπαρξη ναυαγοσώστη, υποκαθιστούν την υποχρέωση μας να επιβλέπουμε το παιδί μας.
Β) Διδάσκουμε στο παιδί μας ότι δεν θα πρέπει να κολυμπάει ποτέ μόνο του. Γ) Παίζουμε με το παιδί μας στα ρηχά νερά μέχρι να εξοικειωθεί με το νερό. Δ) Ποτέ δεν πιέζουμε το παιδί μας να μπει στο νερό εάν αυτό αρνείται.
Ε) Εάν δεν γνωρίζει κολύμβηση θα πρέπει να το έχουμε εξοπλίσει με κάποιο μέσο επίπλευσης (τουβλάκια, μπρατσάκια, φουσκωτή κουλούρα).
Ζ) Προσέχουμε πολύ εάν παίζει το παιδί μας με φουσκωτή μπάλα μέσα στο νερό καθώς παρασύρεται εύκολα από τον άνεμο με αποτέλεσμα το παιδί να προσπαθήσει να την πιάσει.
Η) Προσέχουμε πολύ να μην μπαίνει το παιδί μας στο νερό μετά από κατανάλωση γεύματος και εφόσον δεν έχουν περάσει 3 ώρες. Τα παιδιά μπορούν πολύ πιο εύκολα να κάνουν εμετό και να τον εισροφήσουν κινδυνεύοντας με πνιγμό.
Θ) Το παιδί στο οποίο παρασχέθηκε εγκαίρως καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση έχει 5πλάσια πιθανότητα να μην παρουσιάσει επιπλοκές μετά από έναν παρ’ ολίγον πνιγμό.
Κατανοώ ότι οι κανόνες είναι αρκετοί αλλά είναι απαραίτητοι προκειμένου να χαιρόμαστε το νερό χωρίς να κινδυνεύσουμε εμείς ή τα παιδιά μας. Θεωρώ απαραίτητη την ανάπτυξη μιας στοιχειώδους ναυαγοσωστικής παιδείας προκειμένου να μη θρηνούμε κάθε χρονιά τόσα θύματα εξαιτίας του πνιγμού.
Σας ευχαριστώ πολύ για την φιλοξενία σας, αλλά και για την πρωτοβουλία σας να παρουσιάσετε το επάγγελμα μας, το επάγγελμα του ναυαγοσώστη / ακτοφύλακα το οποίο πραγματικά σώζει ζωές. Εύχομαι σε όλους ένα χαρούμενο και ασφαλές καλοκαίρι».
Η Χρύσα Παπαπάνου είναι:
– Επικεφαλής εκπαιδεύτρια Ναυαγοσωστικής & Ά Βοηθειών – Έρευνας & Διάσωσης στο υγρό στοιχείο του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ), Πολιτική Προστασία.
– Τελειόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος « Παγκόσμια Υγεία – Ιατρική
Καταστροφών» της Ιατρικής σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών
– Πτυχιούχος Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Εθνικού & Καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών.
– Εκπαιδεύτρια BLS / AED ERC
– Εκπαιδεύτρια CPR / AED Emergency First Response ( EFR PADI)
– PHTLS NAEMT
