Πως αντιμετωπίζουν την καραντίνα και πως «μοιράζονται» τα παιδιά τους οι χωρισμένοι
Οι ειδικοί σκιαγραφούν την κοινωνική τάση και προτείνουν λύσεις μιλώντας στο «Καρφί»
Του Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλου
Δεύτερο κύμα lock-down και οι οικογένειες δοκιμάζονται. Ο σπιτικός «συνωστισμός» φέρνει αναπόφευκτες συγκρούσεις, νεύρα, εντάσεις. Δεν είναι λίγα τα ζευγάρια που εξαιτίας της κατάστασης βρίσκονται ένα βήμα πριν το διαζύγιο.
Από την άλλη πλευρά ζευγάρια που είναι χωρισμένα και όχι με συναινετικό τρόπο αποζητούν περισσότερες στιγμές τα παιδιά τους και η κατάσταση πολλές φορές είναι έκρυθμη.
Στο βάθος και στις δύο περιπτώσεις τα παιδιά και η διαχείριση τους. Πως θα «επιβιώσουν» ψυχολογικά από όλο αυτό το βάρος.
Οι ειδικοί μιλούν στο Καρφί και σκιαγραφούν τη νέα αυτή κοινωνική τάση που προκαλείται από τον εγκλεισμό στο σπίτι.
Ο Δημήτρης Α. Μπαμπούσης MSc, Συστημικός Ψυχοθεραπευτής – Κοινωνικός Λειτουργός με ειδικότητα στην Παιδαγωγική Ψυχολογία και Εκπαίδευση μιλώντας στο «Καρφί» τονίζει πως η κατάσταση που βιώνουμε βάλλει τον εσωτερικό πυρήνα της οικογένειας.
Η αρχισυντάκτρια του ipop.gr Αφροδίτη Πρέβεζα που λαμβάνει συνεχώς mail και μηνύματα από γονείς επισημαίνει στο «Καρφί» πως δεν πρέπει οι συμπεριφορές μας να βλάπτουν τα παιδιά μας.
Η Καλλιόπη Ποτηριάδη είναι έμπειρη Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας μιλώντας στο Καρφί για τις συνθήκες υπογραμμίζει πως πάντα ο δάσκαλος ήταν ένας άνθρωπος «μαξιλάρι ασφαλείας» για τα παιδιά που βίωναν δύσκολες καταστάσεις. Τώρα με την τηλεκπαίδευση ούτε αυτός υπάρχει για να προστατέψει τα παιδιά.
Το θέμα είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα Καρφί στις 5 Δεκεμβρίου 2020
Δημήτρης Α. Μπαμπούσης MSc, Συστημικός Ψυχοθεραπευτής – Κοινωνικός Λειτουργός
Παιδαγωγική Ψυχολογία και Εκπαίδευση: Οι πανδημικές διαπροσωπικές σχέσεις αναζητούν το «εμβόλιο»
Μία γυναίκα είπε, με απελπισία, σε μία από τις συνεδρίες μας :
«Εγώ, από τον κορονοϊό, ή στη ΜΕΘ θα καταλήξω ή στο Ψυχιατρείο».
Αδιαμφισβήτητα, η πανδημία του κορονοϊού έχει προκαλέσει μία καταφανή υγειονομική κρίση ενώ παράλληλα έχει αναδείξει καίρια ψυχοκοινωνικά ζητήματα, που αγγίζουν βαθειά την λειτουργία της οικογένειας και τα πρωτόκολλα επικοινωνίας μεταξύ συντρόφων και παιδιών. Μέχρι τον περασμένο Μάρτιο, κυριαρχούσαν -ιδίως στα αστικά κέντρα- οι φρενήρεις ρυθμοί και η διεκπεραιωτική καθημερινότητα, που όλως αιφνιδίως αντικαταστάθηκαν από την 24ωρη υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι με το σύντροφο, την οικογένεια, τους γονείς, το συγκάτοικο… τον εαυτό!
Δημιουργήθηκε μία πρωτόγνωρη κοινωνική συνθήκη, στην οποία αρκετοί άνθρωποι δυσκολεύτηκαν να προσαρμοστούν και να αντλήσουν νέες πηγές ζωής. Παρέμειναν στο σπίτι, σπαταλώντας πολύτιμο χρόνο μπροστά από τις οθόνες (τηλεόραση, η/υ, tablet, κινητό), όπου κυριαρχούν οι αρνητικές ειδήσεις και ο διάχυτος φόβος της ασθένειας και του θανάτου.
Το φοβικό κλίμα, η απουσία εναλλακτικών επιλογών, οι δυσμενείς οικονομικές και επαγγελματικές ανατροπές μετακυλίονται στον εσωτερικό πυρήνα της οικογένειας. Αρκετοί άνθρωποι βιώνουν ψυχικό εγκλεισμό, ο οποίος είναι απείρως δυσμενέστερος από αυτόν που επιβλήθηκε δια νόμου κράτους. Τα ελλείμματα στη σχέση με το σύντροφο και τα παιδιά έχουν όλο το χρόνο να αναδυθούν μέσα στο ατέλειωτο 24ωρο. Συχνές παρεξηγήσεις που προκαλούν δυσφορία, ανακύπτουν αβίαστα κατά την πολύωρη παραμονή στο σπίτι όταν δεν υπάρχουν δημιουργικές φυγές: «βοήθα με λίγο κι εσύ με τις δουλειές», «θέλω κι εγώ τον υπολογιστή», «κάνεις φασαρία και με ενοχλείς», «δεν απολυμαίνεσαι καλά και θα μας φέρεις τον ιό».
Υπήρχε από πριν η… συναισθηματική απομάκρυνση
Η καραντίνα λοιπόν, επέδρασε αρνητικά στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, όπου προϋπήρχε συναισθηματική απομάκρυνση ή άλλη σχεσιακή δυσλειτουργία. Εκεί, που στο ζευγάρι δεν διακινούνταν βαθύτερες σκέψεις και συναισθήματα, η αναγκαστική παραμονή στο σπίτι εγκλώβισε τους συντρόφους στα παραπάνω δεδομένα. Οι διέξοδοι από το σπίτι με την μορφή εργασίας ή άλλων δραστηριοτήτων δεν ήταν πια διαθέσιμες και η πραγματικότητα αναπόφευκτη. «Έχουμε βαρεθεί ο ένας τον άλλον!!», «Με κουράζουν όλοι τους… ακόμα και τα παιδιά με τις τρελές απαιτήσεις τους», παραπονούνται συχνά.
Ολική ανατροπή της καθημερινότητας, διακοπή αγαπημένων συνηθειών, απομόνωση, τηλεργασία. Το αγχωτικό περιβάλλον της δουλειάς εισβάλλει στο σπίτι μεταφέροντας έξτρα πίεση στους κόλπους της οικογένειας και σε συνδυασμό με τις οικογενειακές υποχρεώσεις δημιουργείται ένα δυσμενέστερο μείγμα, με δυσδιάκριτα όρια: “πότε ακριβώς είμαι επαγγελματίας, πότε σύντροφος, πότε γονέας και πότε είμαι για μένα;”. Εν τέλει, κανένας από τους βασικούς ρόλους δεν εκπληρώνεται επαρκώς.
Περαιτέρω ασφυξία
Η συχνή χωροταξική έλλειψη στο σπίτι, όταν απαιτούνται ξεχωριστά δωμάτια για την παράλληλη εργασία των γονέων και την τηλεκπαίδευση-μελέτη αλλά και ανάγκη ιδιωτικότητας όλων των μελών, δημιουργεί περαιτέρω ασφυξία.
Η απομόνωση από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις εδραιώνεται και ένδον της οικογένειας, καθώς φθείρει λιγότερο από την ευθεία αντιπαράθεση αλλά δρώντας ως υποβόσκουσα σύγκρουση, επιδεινώνει εξίσου τη συναισθηματική διάθεση. Η απογοήτευση είναι εντονότερη τώρα που δεν κουκουλώνεται από τις ανεξάντλητες καθημερινές εκκρεμότητες. Το παιδί αγωνιά, ο έφηβος απομακρύνεται, ως συνήθη αναπτυξιακή έκφραση. Οι έφηβοι δηλώνουν απροθυμία να αφουγκραστούν τις δυσκολίες των γονέων τους όταν το οικογενειακό κλίμα επιφορτίζεται με συχνούς διαπληκτισμούς. Τότε, τους υπενθυμίζεται το παρωχημένο μότο περί αναισθησίας – αδιαφορίας και αναλαμβάνουν βασικό μερίδιο ευθύνης του αρνητικού κλίματος, δίχως όμως να τους παρέχεται και η αντίστοιχη “εξουσία” για να εφαρμόσουν τις ιδέες τους.
Όλα αυτά μοιάζουν τρομακτικά αλλά μπορεί να είναι και πολύ διαφορετικά! Αυτή η παγκόσμια κρίση μπορεί να κρύβει σπόρους ευκαιρίας για μία μικρή παρένθεση αλλιώτικης ζωής, που θα μας προετοιμάσει για την επιστροφή της κανονικότητας, που κι αυτή πρέπει ν’ αλλάξει! Μια σπουδαία ευκαιρία για ΄΄κατάδυση΄΄ στην ακατέργαστη εσωτερικότητά μας, μια ευκαιρία να αναστοχαστούμε, να επικοινωνήσουμε με το σύντροφο, την οικογένεια, απαλλαγμένοι από τα βαρετά και ποικίλα διεκπεραιωτικά της προ-covid ρουτίνας. Ευκαιρία υπάρχει ακόμη και για εκπαιδευτική – επαγγελματική εξέλιξη.
Η απομόνωση εμπεριέχει την έννοια της μοναξιάς και το αντίδοτό της είναι η σύνδεση, η συντροφικότητα, το μοίρασμα, η συναισθηματική εγγύτητα μέσω των ποικίλων εκφάνσεών τους: το άγγιγμα, την αγκαλιά, την εγκαρδιότητα, την εξωστρέφεια, το χιούμορ προς τους οικείους μας σε πολλαπλάσιο βαθμό σήμερα, μιας και εκλείπει προς τις υπόλοιπες κατευθύνσεις.
Ακόμη και οι νόμοι της Φυσικής, μας πληροφορούν ότι με το άγγιγμα μεταδίδεται θερμότητα, η οποία ισούται με τρυφερότητα και εκκρίνει ευεργετικές -για την ψυχική και σωματική μας υγεία- χημικές ουσίες.
Είναι ανάγκη για μία αναθεωρημένη ρουτίνα που θα μας προσδώσει νόημα, σκοπό και ασφάλεια. Η φροντίδα του εαυτού και του σώματος δεν απαγορεύονται ολοκληρωτικά από το 13033. Η εξερεύνηση της φύσης και των γειτονικών συνοικιών με το περπάτημα, την άθληση, το ποδήλατο είναι από τις ευεργετικότερες παρωθήσεις της καραντίνας…
Σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, η μαζική απειλή του θανάτου σοκάρει, φοβίζει αλλά επιβάλλει και την κινητοποίηση. Η εστίαση της προσοχής μας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης υπερτονίζει τις τραγικές ανεπάρκειες, όμως ταυτόχρονα πιέζει στην ενίσχυση των δομών.
Στο αμιγώς υγειονομικό πεδίο, ο κορονοϊός πιθανώς δεν θα προκαλέσει τις περισσότερες απώλειες ζωής της σύγχρονης ιστορίας, καθώς ο άνθρωπος μπορεί να το καταφέρει και μόνος του: γενοκτονίες στην άσφαλτο, ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα, οικονομική εξαθλίωση, ανθυγιεινή ζωή, εκούσια έκθεση του εαυτού σε πολλούς κινδύνους. Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, σκοτώνονται 255 παιδιά και νέοι έως 24 ετών λόγω τροχαίων ατυχημάτων. Η έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει ότι 15000 παιδιά, ηλικίας μικρότερης των πέντε ετών, πεθαίνουν καθημερινώς σε ολόκληρο τον κόσμο από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, όπως η πνευμονία και η ελονοσία, με κυριότερο αιτιολογικό παράγοντα τον υποσιτισμό. Αυτή η χρόνια τραγωδία είναι περισσότερο ανεκτή καθώς δεν πλήττει τον δυτικό ευνοημένο πληθυσμό. Επιπλέον, το κάπνισμα συσχετίζεται με επτά εκατομμύρια θανάτους ετησίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η νέα «κανονικότητα» επιβάλλεται να εμπεριέχει τα παραπάνω στην ατζέντα της!
Τελικά, ας αναρωτηθούμε και για εκείνους που συνηθίζουν να διαμαρτύρονται για τα πάντα, πως σήμερα καταριούνται τον εγκλεισμό που τους επιβλήθηκε ενώ προηγουμένως δεν άντεχαν το φόρτο εργασίας και το λιγοστό ελεύθερο χρόνο που είχαν διαθέσιμο.
Ας μην αναβληθεί άλλο η φροντίδα του εαυτού, των διαπροσωπικών μας σχέσεων και του συνόλου. Ας αναζητήσει ο καθένας την προσωπική του θεραπεία. Ας μην τα περιμένουμε όλα από την Pfizer…
Αφροδίτη Πρέβεζα, δημοσιογράφος αρχισυντάκτρια ipop.gr Να μην επαναλαμβάνουμε λάθος συμπεριφορές στα παιδιά μας
«Ο κορονοϊός και τα περιοριστικά μέτρα δυστυχώς έχουν φέρει στην επιφάνεια προβλήματα διαζευγμένων γονέων που υπήρχαν πάντα, απλώς τώρα είναι πιο εμφανή. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχουμε ακούσει από γονείς που έχουν κάνει ακόμα και μήνες να δουν το παιδί τους, με την πρόφαση των περιοριστικών μέτρων και του φόβου για διασπορά του ιού. Αυτό μπορεί να συμβεί και απ’ τις δύο πλευρές, δηλαδή και της μητέρας και του πατέρα, ανάλογα με το ποιος έχει την επιμέλεια του παιδιού. Το λυπηρό είναι ότι για ακόμα μια φορά οι συνέπειες έχουν ως παραλήπτη το παιδί, το οποίο διχάζεται και ενδεχομένως να απομακρύνεται απ’ τον ένα γονέα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ πως όσο δύσκολες κι αν είναι οι σχέσεις μεταξύ δύο πρώην συντρόφων, το καλό του παιδιού θα πρέπει να μπαίνει πάνω απ’όλα. Ας μην επαναλαμβάνουμε λάθος συμπεριφορές κι ας δημιουργήσουμε μια νέα σχέση που θα βασίζεται στην ευημερία των παιδιών μας!».
Καλλιόπη Ποτηριάδη Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας: Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί στήριγμα στα παιδιά και στις οικογένειες
«Ένα παιδί δεν πρέπει να στερηθεί ένα μπαλόνι επειδή κάποιος μεγάλος ξέρει αργά ή γρήγορα θα σκάσει» αναφέρει ο Marcelen Cox.
Στη σύγχρονη καθημερινότητα που διανύουμε όπου η κανονικότητα είναι σε αναστολή από τη ζωή μας είναι λογικό όλοι να υπάρχει συσσωρευμένη ένταση. Πόσο μάλλον οι γονείς που δεν βλέπουν τα παιδιά τους ή θα πρέπει να τα μοιράζονται. Σημαντικός φορέας που μπορεί να ακούσει, να βοηθήσει και να καταλάβει την οικογένεια και κατ’επέκταση τα παιδιά είναι το σχολείο δηλαδή η δασκάλα ή ο δάσκαλος που έρχεται σε επαφή με τα παιδιά και μπορεί ν’ανοίξει τα φτερά του για να αγκαλιάσει με τις πολύτιμες συμβουλές του».
