Από την συχνότητα του ΣΚΑΪ εδώ και 11 χρόνια
Η Νεφέλη Ράντου κάνει ένα σπάνιο επάγγελμα, είναι διερμηνέας ελληνικής νοηματικής γλώσσας. Βρίσκεται δίπλα στους κωφούς συνανθρώπους μας και είναι επιφορτισμένη με τη μεταφορά όσων ακούγονται στη νοηματική γλώσσα. Εργάζεται στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ, στο δελτίο στη νοηματική, καθώς και στην εκπομπή της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία -ΕΣΑμεΑ- η οποία προβάλλεται στο κανάλι της Βουλής, σε 15 περιφερειακούς σταθμούς αλλά και στο διαδίκτυο. Ακόμα, τα τελευταία χρόνια διδάσκει τους υποψήφιους διερμηνείς στη σχολή της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδας -ΟΜΚΕ.
Η ίδια μιλάει στο Πινάκιο για την ικανότητα που έχει να μεταφέρει την πληροφορία από μία γλώσσα ακουστικοφωνητική σε μία γλώσσα η οποία αποδίδεται με τα χέρια, την κίνηση του κορμού και τις εκφράσεις του προσώπου. Ακούγεται και είναι πολυσύνθετο αλλά η Νεφέλη Ράντου το κάνει μέσα από την ψυχή της και αποδίδει την επικαιρότητα καθημερινά σε χιλιάδες συνανθρώπους μας. Άνθρωποι όπως η Νεφέλη κάνουν τον κόσμο μας πιο λειτουργικό και φυσικά πιο όμορφο.
Νεφέλη τί ήταν αυτό που σε ώθησε να επιλέξεις την ανάπτυξη επικοινωνίας με συνανθρώπους μας κωφούς;
«Ανέκαθεν ήθελα να ασχοληθώ με την αναπηρία. Η κοινωνία των κωφών αποτελεί μία μικρογραφία της κοινωνίας των ακουόντων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Θυμάμαι να θέλω να τα ανακαλύψω, με το ίδιο μεράκι που θέλω σήμερα -τόσα χρόνια μετά- να παρατηρώ πώς εξελίσσεται και να διοχετεύω την ενέργεια μου παραγωγικά στο χώρο. Μου αρέσει η επικοινωνία πολύ! Και γεγονός είναι ότι στο χώρο έχω γνωρίσει θαυμάσιους ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί να μην ακούνε, αποτελούν όμως πρότυπα στοχοπροσήλωσης, αξιοπρέπειας, ειλικρινούς θέλησης και υψηλών ικανοτήτων».
Πως νιώθεις που καθημερινά αποκωδικοποιείς τα γεγονότα για μια ομάδα του πληθυσμού πολύ ευαίσθητη;
«Κάνω το δελτίο στη νοηματική στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ εδώ και 11 χρόνια. Νιώθω τυχερή που κάνω αυτή τη δουλειά, καθώς συνδυάζεται η επικαιρότητα την οποία αγαπώ να παρακολουθώ -ως επαγγελματίας αλλά και ως πολίτης- με τη διερμηνεία, η οποία είναι η δουλειά μου. Δεν τη θεωρώ καθόλου εύκολη, αντίθετα πρέπει να εξελίσσομαι συνεχώς τόσο σε επίπεδο σκέψης όσο και γλώσσας.
Οι ειδήσεις αποτελούν ένα πεδίο απαιτητικό – σύντομοι τηλεοπτικοί χρόνοι, θέματα αυξημένης δυσκολίας, συμπυκνωμένη γλώσσα, οικονομική και πολιτική ορολογία, θεματολόγια η οποία αφορά τη διεθνή επικαιρότητα. Όταν καλούμαι να τα αποδώσω στη νοηματική πρέπει να κατανοώ απόλυτα την είδηση αλλά και να έχω την ικανότητα να μεταφέρω την πληροφορία από μία γλώσσα ακουστικοφωνητική σε μία γλώσσα η οποία αποδίδεται με τα χέρια, την κίνηση του κορμού και τις εκφράσεις του προσώπου και προσλαμβάνεται οπτικά.
Αυτή η δυσκολία είναι συναρπαστική!».
Αλήθεια, έχεις να μας περιγράψεις κάποια συνάντηση σου στον δρόμο με κάποιον άνθρωπο που ενημερώνεται από εσένα;
«Ο χώρος είναι μικρός, οπότε γνωριζόμαστε τόσο οι επαγγελματίες μεταξύ μας, όσο και οι κωφοί που παρακολουθούν ειδήσεις. Αυτοί που παρακολουθούν τις ειδήσεις είναι αυτοί που συναντώ στην καθημερινή μου ζωή. Και είναι αυτοί στους οποίους απευθύνομαι για να αποδώσουμε στη νοηματική μία νέα έννοια η οποία προκύπτει π.χ. το νόημα για τη λέξη «κορωνοϊός» πρόσφατα, ή παλαιότερα τα «μνημόνια», τους «θεσμούς» και την «τρόικα».
Διερμηνείς και κωφοί συμπορευόμαστε στο ταξίδι!».
Έχεις ολοκληρώσει μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Θα μας μιλήσεις λίγο για τις σπουδές σου;
«Ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό μου στην ειδική αγωγή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2008. Στη συνέχεια εκπόνησα διδακτορική διατριβή με θέμα την εγκεφαλική και τη συμπεριφορική πλευρίωση σε πληθυσμούς κωφών και ακουόντων. Μελέτησα με υπέρηχο εγκεφάλου Doppler τις διαφορές που παρουσιάζουν οι κωφοί και οι ακούοντες όταν παράγουν γλώσσα – την ομιλούμενη οι μεν και τη νοηματική οι δε.
Ακόμα, εκτενή μελέτη πραγματοποίησα και ως προς τη συμπεριφορική πλευρίωση, δηλαδή την προτίμηση και την επιδεξιότητα χεριού. Σε πληθυσμούς κωφών παιδιών και ενηλίκων, κατέγραψα τα ποσοστά δεξιοχειρίας/αριστεροχειρίας καθώς και τη διαφορά στη χρήση των χεριών όταν πληθυσμοί κωφών παράγουν νοηματική ή όταν χρησιμοποιούν τα χέρια τους για μη γλωσσικά έργα».
Αν είχες τη δυνατότητα θα έβαζες την νοηματική στην ελληνική εκπαίδευση;
«Αν είχα τη δυνατότητα θα καλλιεργούσα στα παιδιά την αποδοχή της διαφορετικότητας και μία θετική στάση απέναντι στην αναπηρία. Δεν κρυβόμαστε, μπορούμε να συζητάμε για την αναπηρία, ξέρουμε τι είναι οι οδηγοί όδευσης τυφλών στα πεζοδρόμια, θέλουμε να βλέπουμε κωφούς να μιλούν τη γλώσσα που επιλέγουν για την επικοινωνία τους ή ανθρώπους με αναπηρικά αμαξίδια να κυκλοφορούν με ασφάλεια στους δρόμους των πόλεων. Τα παιδιά μας πρέπει να εκπαιδευτούν από νωρίς, να έχουν τη γνώση και τις ικανότητες να προσεγγίζουν θετικά και δυναμικά το ζήτημα της αναπηρίας.
Τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα;
«Μεγάλη πληγή αποτελεί η έλλειψη παρέμβασης κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός κωφού παιδιού. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει πόσο σημαντικό είναι το διάστημα 0-5 ετών για την ανάπτυξη γλώσσας αλλά και συνολικά για τη νοητική ανάπτυξη ενός παιδιού. Είναι κρίσιμο να εστιάσουμε σε αυτό το διάστημα και να υπάρξουν στοχευμένες δράσεις πρώιμης παρέμβασης. Δεν πρέπει να χάνεται πολύτιμος χρόνος αλλά να υπάρχει οργανωμένη καθοδήγηση προς τους γονείς και ουσιαστική υποστήριξη των παιδιών».
Οι χρήστες της ελληνικής νοηματικής γλώσσας στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 40.600, έχοντας ραγδαία αυξητική τάση λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος για εκμάθηση της γλώσσας από ακούοντες. Θεωρείς πως είναι ένα πρώτο μεγάλο βήμα αυτό για την κοινωνία μας;
«Όχι μόνο το θεωρώ αλλά και το ελπίζω. Διερμηνείς νοηματικής εργάζονται πλέον σε πολλά πόστα, πολλά προγράμματα υποτιτλίζονται, και αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα προς μία κοινωνία προσβάσιμη. Παλαιότερα όταν αναφερόμουν στη δουλειά μου και στην ανάγκη να υποστηριχτεί η προσβασιμότητα συχνά εισέπραττα μία αμηχανία. Αυτό έχει αλλάξει τώρα, τολμώ να πω. Η κοινωνία έχει αρχίσει να εξοικειώνεται με τη θέαση της αναπηρίας αλλά και τους επαγγελματίες του χώρου.
Επίσης, είναι γεγονός ότι όλο και περισσότερο κόσμος ενδιαφέρεται να μάθει νοηματική. Στη σχολή της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδας όπου διδάσκω τους υποψήφιους διερμηνείς, βλέπω νέους ανθρώπους με ικανότητες, αγάπη για τη γλώσσα και ειλικρινή διάθεση να προσφέρουν στο χώρο. Αντλώ τεράστια ικανοποίηση από αυτό και προσπαθώ να εμπνέω για να με εμπνέουν…».
Τέλος, ποια είναι τα επόμενα σχέδια σου;
«Νιώθω ευγνώμων για τις ευκαιρίες που μου έχουν δοθεί και σχεδιάζω να εξελίξω αυτά που κάνω. Η προσβασιμότητα και η επικοινωνία αποτελούν ένα πεδίο ευρύ και εκτιμώ ότι έχω πολλά βήματα να κάνω -μεθοδικά, συντεταγμένα και με συνέργειες».
