Η Ελλάδα συρρικνώνεται και λόγω covid-19
Γιατί συμβαίνει αυτό & ποιες είναι οι επιπτώσεις της επόμενης ημέρας
Ειδικοί μιλούν στο Καρφί για αυτή την κοινωνική τάση που θεμελιώνεται
Του Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλου
Ένας χρόνος πέρασε από την πρώτη φορά που πόρτες διπλοκλειδώθηκαν και το «Μένουμε μέσα – Μένουμε Ασφαλείς» ήταν η πρώτη γραμμή άμυνας κατά του covid-19.
Πολλοί ήταν αυτοί που είχαν σπεύσει να ανακοινώσουν πως ο εγκλεισμός των νέων ζευγαριών θα αποτελέσει φάρμακο κατά της υπογεννητικότητας. Ωστόσο οι αριθμοί με την σκληρή τους και αδιαμφισβήτητη γλώσσα του έδειξαν ακριβώς το αντίθετο.
Ο covid-19 όχι μόνο ήταν η αιτία να χαθούν πολλές ζωές λόγω του θανατηφόρου φορτίου που φέρει αλλά αποτέλεσε και την αφορμή να έρθουν πολλά ζευγάρια σε σύγκρουση, να βγουν στην επιφάνεια προβλήματα που ήταν καλά κρυμμένα κάτω από το χαλί και φυσικά να μην υπάρξει αύξηση των γεννήσεων.
Ο υποχρεωτικός περιορισμός κάτω από την ίδια στέγη και το «συνεχώς μαζί» φαίνεται πως είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις σχέσεις ορισμένων ζευγαριών, με αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της πρώτης και της δεύτερης καραντίνας να ρίξουν… τίτλους τέλους.
Την ίδια ώρα ο πληθυσμός συρρικνώνεται και ο όλος περιορισμός έρχεται να προσθέσει ένα σημαντικό ακόμη πρόβλημα το οποίο θα φανεί μακροπρόθεσμα. Οι Έλληνες λιγοστεύουν και ο covid-19 είναι μια από τις μεταβλητές αυτού του μείζονος ζητήματος.
Την εικόνα που συνοδεύει το θέμα έχει επιμεληθεί για το Καρφί η ζωγράφος Αιμιλία Κουβέλη.
Το θέμα έχει δημοσιευθεί στην εφημερίδα Καρφί στις 3 Απριλίου 2021
Μείωση γεννήσεων
Οι σχέσεις μέσα στο σπίτι δοκιμάστηκαν και οι ρωγμές που προκλήθηκαν σε αυτές ήταν αγεφύρωτες. Όχι, μόνο δεν ήρθαν νέα παιδιά στον κόσμο αλλά γεννήθηκαν πολύ λιγότερα σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προήλθαν από τα ληξιαρχεία της χώρας, οι γεννήσεις κατά τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2020, δηλαδή εννέα μήνες και πλέον από την έναρξη της πρώτης καραντίνας, μειώθηκαν κατά 6,5% σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2019.
«Αυτό σημαίνει πως οι νέοι άνθρωποι που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία έχουν πληγεί σημαντικά από την πανδημία Covid-19 τόσο σε συναισθηματικό όσο και οικονομικό επίπεδο, εξαιτίας του παρατεταμένου εγκλεισμού όσο και κατ’ επέκταση της αδυναμίας για οποιοδήποτε οικογενειακό προγραμματισμό», εξηγεί ο γενικός γραμματέας Εσωτερικών και Οργάνωσης, Μιχάλης Σταυριανουδάκης, ο οποίος έδωσε στη δημοσιότητα τα σχετικά στοιχεία.
Η καθοδική τάση συνεχίστηκε και τον φετινό Ιανουάριο, καθώς είχαμε 7.049 νέες γεννήσεις έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2020 που ήταν 7.778.
Λιγότερο αρνητική ήταν η εικόνα το Φεβρουάριο, με τις γεννήσεις το 2020 να ανέρχονται στις 6.658 έναντι αυτών του 2021 που έφτασαν τις 6.553.
Οι λιγότεροι από τους μισούς
Συγκεκριμένα, ο πληθυσμός της χώρας μας το 2017 ανερχόταν σε 10,40 εκατομμύρια.
Σύμφωνα με την πιο ευοίωνη πρόβλεψη των ερευνητών, ο πληθυσμός μας το 2100 θα ανέρχεται σε 5,48 εκατομμύρια.
Το χειρότερο σενάριο θέλει τον πληθυσμό μας να κατακρημνίζεται στα 4,73 εκατομμύρια.
Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος: Τα «μωρά της καραντίνας» δεν ήρθαν ποτέ…
Η διακεκριμένη Ψυχολόγος -Παιδοψυχολόγος και συγγραφέας Αλεξάνδρα Καππάτου μιλώντας στο Καρφί αποκωδικοποιεί και αναλύει τους επιπρόσθετους για την υπογεννητικότητα λόγους που προκαλεί ο κορωνοϊός . Ποια προβλήματα έφερε στην επιφάνεια αλλά και ποια δημιούργησε τον τελευταίο χρόνο στη χώρα μας; Ένα ψυχοκοινωνικό παζλ με χιλιάδες κομμάτια που ζευγάρια δεν το συμπληρώνουν …
Συγκεκριμένα λέει, «Η απότομη αλλαγή της καθημερινότητας των περισσότερων κατά τους 12 μήνες της πανδημίας προκάλεσε πολλές ανατροπές. Μπήκαν νέα δεδομένα στη ζωή μας πολύμηνα lockdown , εγκλεισμός , κοινωνική απόσταση , τηλεργασία , τηλεκπαίδευση κλπ.
Η υποχρεωτική συνύπαρξη των ζευγαριών όλη τη μέρα σε ένα σπίτι χωρίς διεξόδους , προσωπικό χρόνο ή χώρο για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω των lockdown, αποτέλεσε μια πρωτόγνωρη συνθήκη που δοκίμασε και δοκιμάζει τα ζευγάρια. Άγχος , θυμός ,κατάθλιψη , απογοήτευση, πίεση, αίσθηση εγκλωβισμού , κόπωση, εργασιακή ανασφάλεια, φόβος για το μέλλον είναι μόνο μερικά από τα συναισθήματα που κατακλύζουν και τα δυο φύλα. Επακόλουθο αυτών είναι η δημιουργία εντάσεων και κλυδωνισμών στη σχέση των ζευγαριών που σύμφωνα με μελέτες σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούνται σε χωρισμό . Αυτή η κατάσταση είναι αποτρεπτική στην οποιαδήποτε επιθυμία για τεκνοποίηση …».
Στην συνέχεια η κα. Καππάτου επισημαίνει πως η ανασφάλεια στο εργασιακό κομμάτι «μπλοκάρει» τα νέα ζευγάρια . Λέει χαρακτηριστικά, «Παράλληλα η τεράστια ανασφάλεια που έχει προκύψει στον εργασιακό τομέα στρεσάρει τους επίδοξους γονείς καθώς επηρεάζει άμεσα την οικονομική τους κατάσταση. Κι ένα παιδί όλοι ξέρουμε ότι δεν έχει λίγα έξοδα. Έτσι ανέστειλαν την οποιαδήποτε διάθεση να προχωρήσουν σε απόφαση τεκνοποίησης. Σε αυτό το σημείο να προσθέσουμε ότι και αρκετοί γάμοι που ενδεχομένως θα οδηγούσαν σε τεκνοποίηση αναβλήθηκαν.
Ακόμη και τα ζευγάρια που είχαν ένα ή δυο παιδιά και σχεδίαζαν να αποκτήσουν ακόμη ένα ή και περισσότερα υποχρεώθηκαν να οπισθοχωρήσουν καθώς ήδη πιέστηκαν τόσο οικονομικά όσο και συναισθηματικά προσπαθώντας να συνδυάσουν εργασία (ή ανεργία) με την κατάσταση που επικρατεί στην εκπαίδευση και τις επιπλέον απαιτήσεις που δημιούργησε η μακρόχρονη παραμονή στο σπίτι με τα παιδιά, έλλειψη προσωπικού χρόνου και επαρκών τρόπων εκτόνωσης κ.λπ.)
Επιπροσθέτως η έλλειψη δομών που στηρίζουν την οικογενειακή πρόνοια και τη φροντίδα των παιδιών (π.χ. επιδοματική πολιτική, επαρκείς δομές φύλαξης παιδιών κ.λπ.) συνέβαλε καθοριστικά στην αναβολή της όποιας σκέψης ή απόφασης για τεκνοποίηση».
Τελειώνοντας θέτει και την παράμετρο του φόβου που φέρνει στο άκουσμα του ο covid-19.
«Τέλος πολλοί αναβάλλουν την απόφαση να κάνουν παιδιά, από το φόβο μήπως προσβληθούν είτε οι ίδιοι είτε τα παιδιά τους από κορωνοϊό
Η πανδημία μας έκανε να αμφιβάλλουμε και να ανησυχούμε για τα πάντα. Πολλοί, σε αυτό το διάστημα, αναθεώρησαν τις προτεραιότητές τους, τις σχέσεις τους, τις αξίες και τα σχέδιά τους. Το άγχος χτύπησε κόκκινο, πολλοί από εμάς αποκτήσαμε εντονότερες ανησυχίες για τη θέση μας στον κόσμο αλλά και την πορεία του πλανήτη. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, είναι αναμενόμενο κάποιος να σκεφτεί -και δυο και τρεις φορές- να κάνει παιδί».
Η πανδημία, δεν επηρέασε μόνο τα οικονομικά μας, επηρέασε βαθιά τον ψυχισμό μας και τον τρόπο σκέψης μας συνολικά. Κι αυτό έρχεται με ένα κόστος που καθρεφτίζεται και στη θέληση και τη δυνατότητα να φέρουμε ένα παιδί στον κόσμο».
Οι επιπτώσεις της επόμενης ημέρας
Όσο η Ελλάδα «συρρικνώνεται» πληθυσμιακά γίνεται ευάλωτη σε πολλούς κινδύνους που παραμονεύουν.
Ο διακεκριμένος διεθνολόγος, στρατιωτικός αναλυτής και ερευνητής σε θέματα Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος μιλώντας στο «Καρφί» σκιαγραφεί τις γεωπολιτικές επιπτώσεις της COVID-19 την επόμενη ημέρα.
Συγκεκριμένα υπογραμμίζει, «Η πανδημία που έχει ήδη εισέλθει στο δεύτερο χρόνο έχει προκαλέσει πολύ σοβαρές επιπτώσεις και στην χώρα μας σε θέματα υπογεννητικότητας(που δεν έχουμε δει την συνολική εικόνα ακόμα) και συνεπώς στις προσεχείς δημογραφικές εξελίξεις που θα καταστούν ακόμα πιο προβληματικές στο επόμενο χρονικό διάστημα. Έχω πει και γράψει ότι η όποια μετά-covid -19 κατάσταση θα αλλάξει σε πολλά πράγματα τον πλανήτη , και σε όλους τους τομείς,και ειδικά μεταξύ άλλων στην γεωπολιτική, στις παγκόσμιες συγκοινωνίες,στον τουριστικό τομέα, στους “δρόμους και στους παράδρομους της παγκοσμιοποίησης και δεν έχουμε αντιληφθεί τι έρχεται…», λέει και συνεχίζει, «Οι μεταβαλλόμενες συνθήκες λόγω της πανδημίας θα προκαλέσουν πολλές κρίσεις και «κενά» σε πληθυσμιακά, δημογραφικά, στατιστικά και κοινωνικά θέματα. Τα απόνερα της φονικής πανδημίας και της σφοδρής υγειονομικής κρίσης που βιώνουμε έχουν ήδη δείξει «τα πρώτα δόντια τους» ,ενώ τα συνεχή ή και τα «ακορντεόν» lockdown που εφαρμόζονται καταπονούν ψυχικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και ανθρώπινα τις ψυχές και ήδη έχουν μειώσει τα ποσοστά γεννήσεων, ενώ όταν θα έχουμε μία πλήρη εικόνα της πρωτοφανούς κρίσης ,αριθμητικά θα έχει αποδυναμωθεί ο συνολικός πληθυσμός σε όλα τα κράτη και φυσικά και στην χώρα μας. Παράλληλα η επόμενη ημέρα θα έχει επηρεάσει τα δημογραφικά μας, γιατί θα εμφανιστούν αποσταθεροποιητικές «τάσεις»με κοινωνικές «αποσυμπιέσεις» που θα χαρακτηρίζονται από φοβικά σύνδρομα, κοινωνικές ανακατατάξεις, επιπτώσεις σε οικογενειακά μοντέλα και εξάρσεις στις ανθρώπινες σχέσεις με διαχωριστικές τάσεις-οριακές αντιδράσεις ,γιατί απλούστατα θα είναι μία άλλη ημέρα.
Η πανδημία ήδη έχει ήδη διάρκεια, δεν έχει αντιμετωπιστεί -αναφέρομαι στη χώρα μας-με σχετικά «ευέλιχτες» επιλογές, όποτε στην Ελλάδα που είναι αδύνατη θα πλήξει δραματικά τα νοικοκυριά, και σε συνδυασμό με την ανεργία, και τις οικονομικές δυσκολίες θα προκαλέσει πολύ αρνητικά αποτελέσματα. Η Ελλάδα είναι χώρα που οικονομικά υστερεί, διαχρονικά δεν έχει επικεντρωθεί στην ανάλυση-αντιμετώπιση του δημογραφικού (ήδη έχει γερασμένο πληθυσμό ,όπως και άλλα Ευρωπαϊκά κράτη) και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα με χειρισμούς πολιτικαντισμού και απύθμενου ερασιτεχνισμού , και χωρίς να έχει «φρεσκάρει» τις ήδη εξασθενημένες και πτωτικές τάσεων. Η επόμενη ημέρα θα έχει ήδη να δείξει «πληγές» στα οικογενειακά θέματα, ενώ αν η πανδημία δεν αντιμετωπιστεί συνολικά θα προκαλέσει πολύ ανησυχητικές καταστάσεις σε θέματα νέων ζευγαριών,γάμων ,συμβιώσεων και όχι μόνο.
Και στον υπόλοιπο κόσμο ο πελαργός δεν ταξιδεύει λόγω covid-19
Οι γεννήσεις στη Γαλλία είχαν εμφανίσει μείωση 7% και τον Δεκέμβριο του 2020, σε σχέση με πριν από ένα έτος, με αποτέλεσμα οι συνολικές γεννήσεις του περυσινού έτους (735.000) να είναι οι λιγότερες από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μειώσεις γεννήσεων δείχνουν τα προκαταρκτικά δημογραφικά στοιχεία, επίσης, στην Ισπανία και την Ιταλία, δύο χώρες με γηράσκοντες πληθυσμούς που επλήγησαν ιδιαίτερα από τον κορονοϊό. Αλλά και στη Βρετανία και τις ΗΠΑ διαφαίνονται αντίστοιχες πτωτικές τάσεις.
