Η Λίτσα Παλαμά είναι παρουσιάστρια στο κανάλι Flash που εκπέμπει στη Δυτ.
Μακεδονία. Είναι δοτική ως άνθρωπος με έντονη ενσυναίσθηση και γι’ αυτές τις ημέρες
«ντύνεται» Άγιος Βασίλης και μοιράζει ωραία δώρα σε συντοπίτες της.
Η ίδια μιλάει για τα έθιμα της περιοχής της.
Εδώ και μέρες έχεις γίνει ο Άι Βασίλης της περιοχής, πως προέκυψε αυτό; Τι κάνεις
ακριβώς;
«Η παράδοση του γενειοφόρου με την κόκκινη κάπα και τους ταράνδους, θέλει τον εύθυμο
Άγιο Βασίλη να εισβάλει στα σπίτια από τις καμινάδες και να μοιράζει δώρα σε μικρούς και
μεγάλους.
Μπορεί να μην φοράω κόκκινη στολή, να μην έχω γενειάδα και ταράνδους και να μην
μπαίνω από την καμινάδα αλλά με την στολή της αγάπης και της προσφοράς, με το
χαμόγελο που μου έχει απομείνει και με μέσω τις επιχείρησης του τόπου μου και όχι μόνο,
εισβάλλω από τα social media προσπαθώ να μοιράσω όσα περισσότερη χαρά στους
συνανθρώπους μου. Μέσα λοιπόν από πολύτιμες συνεργασίες δίνω την ευκαιρία σε όλους τους διαδικτυακούς
και τηλεοπτικούς μου φίλους να κερδίσουν όμορφα δώρα !
Ταξίδια, γεύματα, ρούχα, αξεσουάρ, διάφορες υπηρεσίες αισθητικής και χαλάρωσης,
παιχνίδια…
Όλα με σκοπό να κάνω μία ακόμη φατσούλα να χαμογελάσει και να νιώσει τυχερή.
Πάντα ένιωθα όμορφα προσφέροντας.. Ας πούμε ότι είναι ένα κύριο χαρακτηριστικό της
Λίτσας!».
Ποια είναι τα έθιμα της περιοχής σου, της Κοζάνης αυτή την περίοδο;
«Πολλά έθιμα και συνήθειες του Δωδεκαημέρου στην Κοζάνη παραδόθηκαν από γενιά σε
γενιά, προσαρμοσμένα στις ανάγκες της κάθε εποχής αλλά κρατώντας τον παραδοσιακό
τους χαρακτήρα.
Στα Κοζανίτικα σπίτια κυριαρχεί αυτές τις μέρες το χοιρινό και πολλά εδέσματα με βάση το
χοιρινό. Τηγανιές, ψητά, λουκάνικα, σπληνάντερα, τσιγαρίδες.
Βασικό όμως εορταστικό φαγητό είναι τα γιαπράκια, η πιο γνωστή σπεσιαλιτέ της πόλης.
Γίνονται με λάχανο , αμπελόφυλλα ή τουρσί, την λεγόμενη «αρμιά», η οποία ωριμάζει επί
40 μέρες σε ξύλινο καδί, είναι έτοιμη να χρησιμοποιηθεί τις παραμονές και να τυλίξει σε
σφιχτά στρόγγυλα ντολμαδάκια τα βασικά συστατικά της γέμισης: κιμά, ρύζι, και
μπαχαρικά. Τα οποία συνδυάζουνται υπέροχα με κόκκινο τοπικό κρασί.
Οι ντόπιοι πίστευαν και πιστεύουν ότι τα γιαπράκια συμβολίζουν το σπαργανωμένο
νεογέννητο Θείο βρέφος, λόγω του σχήματος και της μορφής του.
Την Πρωτοχρονιά στο Κοζανίτικο τραπέζι όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα κόβουν
Αγιοβασιλιάτικη πίτα με φλουρί, τον λεγόμενο «παρά» στον τόπο μας. Η πίτα αυτή όμως
δεν είναι γλυκιά. Είναι μια μεγάλη κρεατόπιτα ή τυρόπιτα στρογγυλή, κόβεται ανήμερα Αϊ-
Βασιλιού το μεσημέρι .
Τα γλυκά επίσης γεμίζουν τραπέζια και ψυγεία σ’ όλη τη διάρκεια των γιορτών. Στις πρώτες
θέσεις έρχονται τα σαλιάρια και οι κουραμπιέδες οι ζεματιστοί, τοπικές σπεσιαλιτέ που
πολύ τα τιμούσαν οι ντόπιοι, αλλά και οι κουραμπιέδες οι λεγόμενοι «άσπροι» για να
ξεχωρίζουν από τους άλλους, τους πιο συνηθισμένους στην πόλη, μελομακάρονα, δίπλες
Κι εδώ βέβαια όπως και σ’ όλη την Ελλάδα το έθιμο της αγγελίας της χαρμόσυνης
«είδησης» τόσο της Γέννησης του Χριστού όσο και της αρχής του Νέου Έτους κυριαρχεί. Τα
κάλαντα της παραμονής των Χριστουγέννων, «κόλιαντα» , κι εκείνα της Πρωτοχρονιάς, τα
«σούρβα» σε μας, όσο κι αν έχουν αλλάξει καθώς παραδίδονται από γενιά σε γενιά
εξακολουθούν να αποτελούν ένα από τα στοιχεία που θυμίζουν Χριστούγεννα πιο έντονα
από οποιοδήποτε άλλο.
Παλιότερα οι μικροί καλαντιστές ξεκινούσαν από πολύ νωρίς το ξημέρωμα .
Ακόμη Οι Μωμόγεροι (γνωστό και ως Μωμόεροι ή Μωμοέρια είναι ένα ποντιακό λαϊκό
δρώμενο το οποίο λαμβάνει χώρα το 12ήμερο Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνια με
ευχετηριακό χαρακτήρα.
Ο θεός Μώμος κατά την Αρχαιότητα ήταν ο θεός του γέλιου, του σαρκασμού και της
σάτιρας και συνδεόταν με τις γιορτές που ήταν αφιερωμένες στον Διόνυσο.
Το εθιμικό δρώμενο των Μωμόγερων, ένα από τα καρναβαλικά δρώμενα του
δωδεκαημέρου ξεκινά την επόμενη των Χριστουγέννων και διαρκεί έως και λίγο μετά τα
Φώτα. Συνοδεία της ποντιακής λύρας οι Μωμόγεροι γυρίζουν όλες τις γειτονιές .
Οι παιδικές σου αναμνήσεις, είναι καταφύγιο αυτές τις ημέρες, αναπολείς τα
Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά την περίοδο που ήσουν παιδί;
Οι παιδικές αναμνήσεις… Είμαι από τα ευλογημένα παιδιά που έχω όμορφες παιδικές
αναμνήσεις..Το xριστουγεννιάτικο δέντρο στο σπίτι, οι μυρωδιές των εδεσμάτων, μια ζεστή
οικογενειακή ατμόσφαιρα με συγγενείς θείους, θείες και ξαδέρφια να ανυπομονούμε να
μαζευτούμε στο σπίτι,να ανοίξουμε τα δώρα,να φάμε να παίξουμε να ακούσουμε
τραγούδια και να κοιμηθούμε ” αργά ” . Αυτή η παιδική ξεγνοιασιά, αυτά τα παιδικά
χαμόγελα και η χαρά.. Μακάρι να μπορούσαν να την ζήσουν όλα τα παιδιά!».
