Σε δύο κόμικ η ελληνική ιστορία από το Βυζάντιο έως το 1821

Οι δημιουργοί του εγχειρήματος Σπύρος Θεοχάρης και Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου μιλούν στο Πινάκιο και στέλνουν το δικό τους μήνυμα

Πριν λίγες ημέρες  η  29 Μαΐου μας θύμισε την σκιά που έπεσε στην Ιστορία μας.  Μια μέρα θλίψης για τον ελληνισμό αφού το 1453 η Πόλη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών και για τέσσερις αιώνες η Ελλάδα ήταν υπόδουλη στους Τούρκους. Όμως η βυζαντινή ιστορία δεν είναι αρεστή στα παιδιά για πολλούς λόγους.

Ένα ζευγάρι καλλιτεχνών αποφάσισε να φτιάξει ιστορικά κόμικς τα οποία θα φωτίσουν πλευρές που τελούν υπό εξαφάνιση.

Η ιστορία μας κοπέλας από την Λακωνία της Θεοφανούς που κατάφερε και ανέβηκε στον θρόνο της αυτοκράτειρας είναι το ένα κόμικ που έχει γράψει ο Σπύρος Θεοχάρης και έχει εικονογραφήσει η Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου. Το άλλο έχει να κάνει με την επέτειο του 1821.

Οι δύο νεαροί δημιουργοί μιλώντας στο Πινάκιο   μιλούν  και για την περίοδο που τοποθετούν την ηρωίδα τους, τη  χρυσή εποχή της Μακεδονικής δυναστείας όπου το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο του ως σας σας τομείς των γραμμάτων και των τεχνών και γεωπολιτικά μετατρέπεται ξανά σε μεγάλη δύναμη με τη δράση του Νικηφόρου Φωκά και του Ιωάννη Τσιμισκή.  Η ιστορία και γνώσεις μεταδίδονται μέσω των κελιών του κόμικ…

Έχετε φτιάξει ένα κόμικ το οποίο διαδραματίζεται την Βυζαντινή περίοδο, γιατί επιλέξατε αυτή την χρονική ιστορική περίοδο;

H εικονογράφος Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου κρατώντας το κομικ

«Ανήκουμε στη γενιά που παρακολουθούσε με μανία οτιδήποτε είχε σαν θέμα τον φανταστικό μεσαίωνα (Άρχοντας των δαχτυλιδιών, Game of Thrones κτλ.) και από εκεί αντλήσαμε την έμπνευση σας. Παρακολουθώντας αυτές σας σειρές, αναρωτηθήκαμε γιατί ο Βυζαντινός μεσαίωνας δεν έχει καταφέρει να διεισδύσει στην λεγόμενη ποπ κουλτούρα. Ειδικότερα αν λάβουμε υπόψιν ότι η ιστορική περίοδος του Βυζαντίου είναι γεμάτη συναρπαστικές ιστορίες που άνετα θα μπορούσαν να γίνουν μεγάλες παραγωγές στη μικρή και στη μεγάλη οθόνη.

 Θεωρήσαμε σημαντικό να οπτικοποιήσουμε αυτή την εποχή για να αναδείξουμε παράλληλα και τον παρεξηγημένο Βυζαντινό πολιτισμό. Το Βυζάντιο είναι ο μοναδικός φάρος του αρχαίου Ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, ένα οργανωμένο κράτος, με ανεπτυγμένο φορολογικό σύστημα, νόμους κληροδοτημένους από το Ελληνορωμαϊκό παρελθόν, με ένα ελληνιστικό πολιτισμό μπολιασμένο με τη χριστιανική παράδοση και μια πρωτεύουσα που αποτελούσε την πολυπληθέστερη και πλουσιότερη πόλη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Καμία σχέση λοιπόν με το αποκεντρωμένο σύστημα των φεουδαρχών, την έλλειψη κλασικής παιδείας και το σκοταδισμό που επικρατούσε στη δυτική Ευρώπη εκείνη την εποχή. Το Λονδίνο ή το Παρίσι του 10ου αιώνα έμοιαζαν με μικρά χωριά μπροστά στην Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη.

Όλα αυτά, και πολλά ακόμα δυστυχώς είναι πράγματα που πολύς κόσμος τα αγνοεί όσον αφορά την Βυζαντινή ιστορία. Γι’αυτό και εμείς επιλέξαμε μια εποχή μεγάλης ακμής σας  είναι η εποχή σας Μακεδονικής δυναστείας ώστε μέσα από το σενάριο του κόμικ να τονίσουμε οπτικά ένα Βυζάντιο σας δεν το έχει ξαναδεί κανείς».

Πως λέγεται το κόμικ και τι διαπραγματεύεται;

«Το κόμικ ονομάζεται «Θεοφανώ: Μια Βυζαντινή Ιστορία», είναι μια αυτοτελής ιστορία 137 σελίδων που αφηγείται την Ιστορία σας Θεοφανούς, μιας ταπεινής κοπέλας με καταγωγή από την Λακωνία, η οποία έμεινε στην ιστορία για τον τρόπο που κατάφερε να γίνει αυτοκράτειρα και για τη αλληλεπίδραση σας με επιφανείς ιστορικές προσωπικότητες σας ο Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος, ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Ιωάννης Τσιμισκής και φυσικά ο Βασίλειος Β’ ο λεγόμενος και Βουλγαροκτόνος.

Το σενάριο ασχολείται με σας δολοπλοκίες στο Βυζαντινό παλάτι σας Κωνσταντινούπολης με στόχο τον τίτλο του Βασιλέα των Ρωμαίων και με την επιβίωση σας Θεοφανούς μέσα σε αυτό το σύμπλεγμα αντικρουόμενων συμφερόντων με επίκεντρο την προσπάθεια σας να διασφαλίσει τον εαυτό σας και κυρίως τα δικαιώματα των παιδιών σας ως διαδόχων του Βυζαντινού θρόνου σε μια εποχή όπου η απόκτηση σας αυτοκρατορικής εξουσίας επιτυγχάνεται κυρίως με αθέμιτα μέσα.

Η εποχή στην οποία το σενάριο διαδραματίζεται, είναι η χρυσή εποχή σας Μακεδονικής δυναστείας όπου το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο του ως σας σας τομείς των γραμμάτων και των τεχνών και γεωπολιτικά μετατρέπεται ξανά σε μεγάλη δύναμη με τη δράση του Νικηφόρου Φωκά και του Ιωάννη Τσιμισκή».

Ταυτίζεστε με σας ήρωες σας και αν ναι με ποιον και γιατί;

«Είναι σημαντικό για οποιονδήποτε δημιουργό να ταυτιστεί με σας ήρωες του για να μπορεί να αντιληφθεί το χαρακτήρα, σας προθέσεις και κυρίως τα κίνητρα για σας πράξεις του προκειμένου στο σχεδιαστικό και στο σεναριακό κομμάτι να υπάρξουν χαρακτήρες αληθοφανείς και μια πλοκή με συνοχή.

Διαβάζοντας το κόμικ, ο αναγνώστης θα αντιληφθεί την πρόθεση σας να μην υπάρχουν καλοί και κακοί σας ιστορίας. Όλοι οι χαρακτήρες οδηγούνται σε πράξεις που αντικατοπτρίζουν τα κίνητρα, σας φιλοδοξίες και την κοινωνική σας θέση στον Βυζαντινό κόσμο . Το αφήνουμε στον αναγνώστη να διαλέξει αν θα ταυτιστεί φερειπείν, με αυτά που αναγκάζεται να πράξει η Θεοφανώ ως γυναίκα σε ένα ανδροκρατούμενο κόσμο, με το όραμα του φιλόδοξου στρατηγού Νικηφόρου Φωκά ή με σας ραδιουργίες του παντοδύναμου ευνούχου Βασίλειου Λεκαπηνού που εκπροσωπεί την Κωνσταντινουπολίτικη ελίτ».

Θεωρείτε ότι μέσα από αυτή την  δουλειά τα παιδιά έρχονται πιο κοντά στην Ιστορία και πιο εύκολα;

«Σίγουρα! Ζούμε σε μια εποχή όπου όλα συνδέονται με την εικόνα και με την γρήγορη πληροφορία. Γι’αυτό το λόγο εστιάσαμε στη δημιουργία σας κόμικ. Είναι ένα μέσο το οποίο παρέχει συγχρόνως  εικόνα μαζί με πληροφορία και δεν είναι αποτρεπτικό σε σχέση με ένα πολυσέλιδο βιβλίο που, δυστυχώς, δύσκολα θα κάτσει ένα παιδί να το ανοίξει και να το διαβάσει σας μέρες σας.

Επιπλέον, η εικόνα δίνει ένα μεγαλύτερο εύρος πληροφοριών σε ιστορικά θέματα σας η ενδυμασία, η αρχιτεκτονική, ο οπλισμός, η αισθητική, και οι καθημερινές συνήθειες χωρίς αυτά να περιγράφονται σε βαρετές, για τα παιδιά, περιγραφές αλλά να ζωντανεύουν μπροστά σας με σχέδιο και χρώματα μέσα από μια μυθιστορηματική αφήγηση.

Η Ιστορία θα μπορούσε να είναι από τα πιο διασκεδαστικά και παράλληλα διδακτικά μαθήματα. Δυστυχώς, έτσι σας είναι δομημένο το μάθημα στα σχολεία, καταντά να γίνεται βαρετό και ανιαρό για σας περισσότερους μαθητές. Ίσως θα έπρεπε να δίνεται ένα περισσότερο βάρος στη διαδραστικότητα σας μάθησης και όχι στην παροχή ατελείωτων στείρων και ασύνδετων πληροφοριών που το επόμενο καλοκαίρι τα παιδιά θα έχουν ξεχάσει εντελώς.

Τρανό παράδειγμα αποτελεί η διδασκαλία του Βυζαντίου στα σχολεία. Μιλάμε για περίπου μια χιλιετία ιστορίας την οποία το εκπαιδευτικό σύστημα προσπαθεί να χωρέσει μέσα σε ένα διδακτικό έτος σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα. Τι θα προλάβει να κατανοήσει ο μέσος μαθητής μέσα σε έναν ωκεανό ονομάτων, χρονολογιών και σημαντικών γεγονότων που απέχουν αιώνες το ένα από το άλλο;».

29 Μαΐου είναι η μέρα σας Άλωσης σας Πόλης, ποιο είναι το δικό σας μήνυμα για αυτή την ημέρα;

«Ακούγεται οξύμωρο αλλά η πτώση της Πόλης είχε τέτοιο αντίκτυπο που συνέβαλλε καθοριστικά στην επιβίωση του Ελληνισμού.

Ο θρύλος του μαρμαρωμένου Βασιλιά μπορεί να ήταν ένα απλό παραμύθι αλλά διατήρησε επί αιώνες τη συνοχή ενός υπόδουλου πληθυσμού, του οποίου η πλειοψηφία δεν είχε πρόσβαση στην εκπαίδευση και τελούσε υπό την αδιάκοπη ηγεμονία μιας παντοδύναμης αλλόθρησκης αυτοκρατορίας η οποία έθεσε ως κέντρο της την περιοχή που κάποτε ήταν το επίκεντρο του μεσαιωνικού Ελληνισμού με ότι αυτό συνεπάγονταν ως προς την δημογραφική συρρίκνωση του (Εκτουρκισμός της Μικράς Ασίας και της Θράκης).

Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που η Ελλάδα έγινε η μόνη βαλκανική χώρα που δεν κατάφερε να απελευθερώσει την κοιτίδα του πολιτισμού της όπως είχε πει και η Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ.

Συνεπώς αν κανείς ρωτά γιατί να μνημονεύουμε τη μέρα της πτώσης μια Πόλης που πλέον ανήκει σε μια διαφορετική πολιτική και πολιτισμική σφαίρα; Η απάντηση μας είναι ότι μετά το 1453 τα μόνα στηρίγματα των υπόδουλων Ελλήνων ήταν τρία κληροδοτήματα της πάλαι ποτέ Ρωμανίας. Ο θρύλοι όπως αυτός του μαρμαρωμένου βασιλιά, η Ελληνική γλώσσα, και η θρησκευτική του πίστη. Χωρίς αυτά ίσως την εποχή που ξεκίνησε ο Νεοελληνικός διαφωτισμός, να μην υπήρχε κανένας να ταυτιστεί με τον Θεμιστοκλή, τον Περικλή και γενικά το αρχαίο Ελληνικό παρελθόν στο οποίο έδωσε βάση ο ελληνισμός από τον 19ο αιώνα και μετά για να απελευθερωθεί και να θέσει τις βάσεις για ένα σύγχρονο εθνικό κράτος στο οποίο ζούμε σήμερα. Αυτό και μόνο αρκεί για να κατανοήσουμε τη μεγάλη σημασία που έχει στο συλλογικό ιστορικό συνειδητό η 29η Μαΐου και η άλωση της Πόλης».

Έχετε φτιάξει και άλλο ένα κόμικ βασισμένο στο 1821…

«Η επέτειος των 200 ετών από την επανάσταση αποτέλεσε ευκαιρία για εμάς να αναδείξουμε, μια όχι και τόσο γνωστή προσωπικότητα της Επανάστασης, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και παράλληλα να οπτικοποιήσουμε την εποχή στην οποία έλαβε χώρα η Ελληνική επανάσταση.

Μέσα από το κόμικ 1821: Η Αρχή της Επανάστασης , εξιστορείται το ιστορικό παρασκήνιο πίσω από την έναρξη της Επανάστασης με αρχική αναφορά στη συμβολή των ιστορικά άγνωστων προγόνων του Αλέξανδρου Υψηλάντη των οποίων οι ενέργειες επηρέασαν έμεσα, την ιδεολογική και πολιτική προετοιμασία της Επανάστασης. Ένα παράδειγμα είναι η πνευματική ανατροφή του Ρήγα Φεραίου ο οποίος βρισκόταν υπό την προστασία του παππού του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Η ιστορία συνεχίζει με τα μεγάλα στρατιωτικά κατορθώματα του ίδιου του Αλέξανδρου Υψηλάντη στους Ναπολεόντιους πολέμους, την πολυετή φιλική σχέση του με τον Ιωάννη Καποδίστρια αλλά και τον Τσάρο της Ρωσίας. Μέσα από αυτό το τρίγωνο εμφανίζονται και οι διεθνείς πολιτικές διεργασίες στο Ελληνικό ζήτημα αλλά και η σκιώδης εμπλοκή του Καποδίστρια σε αυτό.

Το υπόλοιπο μισό του βιβλίου εστιάζει  στην προεπαναστατική συμβολή προσώπων που συνδέθηκαν με τον Υψηλάντη όπως στην ιστορία της Φιλικής εταιρείας, στις δραματικές στιγμές πίσω από την απόφαση έναρξης της επανάστασης και τη μεγάλη ιστορική απόφαση του Υψηλάντη να τραβήξει το βλέμμα των Οθωμανών στις παραδουνάβιες ηγεμονίες ώστε να δώσει πολύτιμο χρόνο στην Πελοπόννησο και στην Στερεά Ελλάδα να οργανωθούν όσο το δυνατόν καλύτερα για να μπορέσει να ξεσπάσει η επανάσταση και να μην καταπνιγεί εν τη γενέση της. Η ιστορία κορυφώνεται με τα γεγονότα που οδηγούν στην μάχη του Δραγατσανίου και την ηρωική αντίσταση του Ιερού λόχου, του πρώτου τακτικού στρατιωτικού σώματος της Ελληνικής επανάστασης.

Ο τίτλος παρέχει μια διπλή ερμηνεία. Η αρχή της Επανάστασης εξιστορεί τα γεγονότα της δημιουργίας της φιλικής εταιρείας και την εξάπλωση της έως την κυρίως Ελλάδα και την έναρξη της επανάστασης το Φεβρουάριο του 1821 από το μακρινό Ιάσιο με την περίφημη προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, με τίτλο Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.

Η Αρχή της Επανάστασης ήταν ο άνθρωπος που πήρε τη μεγάλη ευθύνη να οργανώσει με πλήρη μυστικότητα και με πενιχρά μέσα ένα σχέδιο που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση της Ελλάδας κόντρα στο Ευρωπαϊκό πολιτικό ρεύμα της εποχής, με ρομαντισμό, πλήρη αυταπάρνηση και συναίσθηση ότι από αυτό δεν θα έβγαινε στο τέλος ζωντανός. Ήταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης».

Τέλος, τα κόμικ θεωρούνται 9η τέχνη, θα μπορούσαν στην Ελλάδα να αναπτυχθούν περισσότερο και να αποκτήσουν μεγαλύτερο κοινό;

«Στην Ελλάδα η λογοτεχνική παραγωγή είναι δυστυχώς δυσανάλογη της ζήτησης. Γενικά, η ανάγνωση βιβλίων είναι πολύ χαμηλά στις προτιμήσεις του κόσμου ως δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου.Κατά τη γνώμη μας, η οικονομική κατάσταση δεν αποτελεί δικαιολογία. Το βιβλίο είναι από τα φθηνότερα μέσα ψυχαγωγίας. Είναι καθαρά θέμα κουλτούρας και νοοτροπίας.

Αν αυτό συμβαίνει με τα βιβλία, εύκολα φαντάζεστε ποια είναι η κατάσταση στο χώρο των κόμικς. Ως προς τα κόμιξ υπάρχει μια λανθασμένη νοοτροπία στην Ελλάδα που τα χαρακτηρίζει ως μια πρωτίστως παιδική ασχολία. Αυτό στο εξωτερικό δεν ισχύει και αποδεικνύεται περίτρανα από την επιτυχία που έχουν τα κόμικς που μεταφέρονται στην μεγάλη οθόνη τα τελευταία χρόνια αλλά και από την μεγάλη παραγωγή graphic novels, δηλαδή αυτοτελών πολυσέλιδων κόμικ, πολλά από τα οποία απευθύνονται αποκλειστικά σε ενήλικες.

 Εμείς, με το έργο μας και με ότι δυνάμεις έχουμε παλεύουμε να το αλλάξουμε αυτό αλλά σίγουρα για να μπορέσει να δημιουργηθεί ένα ρεύμα που θα οδηγήσει σε αλλαγή νοοτροπίας, απαιτείται μια συλλογική προσπάθεια η οποία χρειάζεται σίγουρα στήριξη από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς.

Κατά την άποψη μας η αλλαγή νοοτροπίας είναι ένα πρώτο βήμα που θα οδηγούσε σε μια διαφορετική αντιμετώπιση της κοινωνίας ως προς τον χώρο των κόμιξ και σαφώς στην δημιουργία ενός μεγαλύτερου ενδιαφέροντος. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι καλλιτέχνες στο χώρο των κόμιξ αλλά δεν έχουν την αναγνώριση και την προβολή που αξίζουν να έχουν. Ελπίζουμε αυτό να αλλάξει κάποια στιγμή».

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ