Φάκελος παιδική βία
Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια «γεννούν» βίαιες συμπεριφορές
Του Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλου
Βία. Μια λέξη που κρύβει την σιωπή, τον πόνο, την πίεση ακόμη και τρόμο. 6 Μαρτίου είναι η ημέρα που έχει καθιερωθεί κατά της ενδοσχολικής βίας. Ένα φαινόμενο, που δυστυχώς έχει ριζώσει στα ελληνικά σχολεία τα τελευταία χρόνια.
Σήμερα στο Καρφί, με αφορμή την ημέρα αυτή εμβαθύνουμε ακόμη περισσότερο και ξεσκεπάζουμε τους παράγοντες που γεννούν όχι μόνο την ενδοσχολική βία αλλά την βία γενικότερα σε βάρος των παιδιών.
Είναι οι ανάλογες συμπεριφορές από το σπίτι; Είναι η νέα γενιά ηλεκτρονικών παιχνιδιών που περιέχει ακατάλληλες για ανηλίκους σκηνές; Ή είναι άλλοι παράγοντες και ποιοι είναι αυτοί; Άλλωστε όλο αυτό το διάστημα με το κύμα me2 να γιγαγντώνεται οφείλουμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας για να μην είναι υποψήφια θύματα ή θύτες…
Οι αριθμοί που δεν λένε την…αλήθεια
Την ιδια ώρα σοκαριστικά είναι τα στοιχεία που έρχονται στη δημοσιότητα για την σεξουαλική κακοποίηση των ανηλίκων στην Ελλάδα.
Σύμφωνα μ’ αυτά ένα ανήλικο παιδί κάθε εβδομάδα του 2020 έπεφτε θύμα βιασμού, ενώ τουλάχιστον 43 παιδιά κάθε χρόνο βίωναν βιασμό σώματος και ψυχής την τελευταία πενταετία. Πρόκειται για τον ανησυχητικό μέσο όρο που αποτελεί όμως μια θλιβερή πραγματικότητα στην Ελλάδα με δεκάδες παιδιά να βιώνουν τον εφιάλτη της κακοποίησης.
Οι ανατριχιαστικοί αριθμοί προκύπτουν από στοιχεία του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, μόνο από τις περιπτώσεις που καταγγέλλονται σε υπηρεσίες της, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό τους παραμένει στο… σκοτάδι
Τα τελευταία πέντε χρόνια οι αστυνομικοί έχουν ασχοληθεί συνολικά με 1.028 περιπτώσεις βιασμών, απόπειρες, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, κατάχρηση σε ασέλγεια, αποπλάνηση παιδιών, κατάχρηση ανηλίκων σε ασέλγεια, με τον αριθμό των θυμάτων να ανέρχεται σε 1.181.
Μόνο μέσα στο 2020, οι αστυνομικές Αρχές ασχολήθηκαν συνολικά 244 υποθέσεις εκμετάλλευσης γενετήσιας ζωής ανηλίκων, με τα θύματα να φτάνουν τα 278!
Βία, βία, βία
O Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος o Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της «Πρωτοβουλίας για το Παιδί» μιλώντας στο «Καρφί» κάνει λόγο για αύξηση βίας προς τα παιδιά σε ποσοστό 10%.
Η Διευθύντρια Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας (CSIi)- Κλινική Εγκληματολόγος – Σύμβουλος Οικογένειας Υποψήφια διδάκτωρ Εγκληματολογίας στο πανεπιστήμιο του Essex
Κέλλυ Ιωάννου, επισημαίνει στο «Καρφί» πως ναι μεν υπάρχει βία στα videgames αλλά οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν που κλικάρει το παιδί τους.
Από την πλευρά της η Γραμματέας Πρόνοιας του ΚΙΝΑΛ και Πρώην ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ Υπ. Εσωτερικών (1999-2004) Έφη Μπέκου τονίζει για την ανάγκη ενίσχυσης των κοινωνικών δομών.
Οι συγγραφείς των εκδόσεων Ψυχογιός Ρένα Ρώσση – Ζαΐρη και Πέγκυ Φούρκα μέσω της πένας τους προστατεύουν τα παιδιά και ενημερώνουν τους γονείς και μιλούν στο Καρφί για αυτή τους την απόπειρα.
Την ίδια ώρα η Γραμμή 115-25 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί» παραθέτει ενδείξεις που αφορούν το φαινόμενο bullying.
Την βασική εικόνα που συνοδεύει το κείμενο την έχει επιμεληθεί για το «Καρφί» η ζωγράφος Αιμιλία Κουβέλη.
Το θέμα δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καρφί το Σάββατο 6 Μαρτίου 2021
Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος, πρόεδρος της «Πρωτοβουλίας για το Παιδί»: Αύξηση 10% στην κακοποίηση των παιδιών
Υπάρχουν αυξητικές τάσεις στην κακοποίηση των παιδιών, τι δείχνουν οι καταγραφές σας;
«Καταγράφεται αύξηση της κακοποίησης κατά 10%. Αύξηση της παραβατικότητας και της χρήσης ουσιών από τους ανήλικους κατά 50%. Εκτός από τη χρήση χασίς φαίνεται πως οι έφηβοι έχουν πρόσβαση και σε άλλες ουσίες (ηρωίνη, παραισθησιογόνα), ενώ γίνεται χρήση ακόμα και μέσα στις αυλές των σχολείων. Σημειώνεται αύξηση των κρουσμάτων εκφοβισμού από ομάδες ανηλίκων κατά 20%. Εμφάνιση νέων αρνητικών συμπεριφορών: Ενασχόληση με αποκρυφιστικές δραστηριότητες, εμπορία ουσιών, αύξηση της βίας που προέρχεται από εφήβους προς γονείς».
6 Μαρτίου είναι η μέρα κατά της ενδοσχολικής βίας. Στην Ελλάδα είναι ένα φαινόμενο που τελικά ρίζωσε;
«Το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας υπήρχε πάντα, αλλά φαίνεται ότι η ένταση και η επικινδυνότητά του αυξάνεται, σε σημείο που οι γονείς αναγκάζονται να αναζητήσουν τη συνδρομή ακόμα και της αστυνομίας. Το εκπαιδευτικό σύστημα δεν παρεμβαίνει ουσιαστικά, παρά την ύπαρξη διαδικασιών και πρωτοκόλλων (όπως ο θεσμός του σχολικού διαμεσολαβητή) κατά την εκδήλωση των φαινομένων, ενώ υπάρχει τάση υποβάθμισης της σοβαρότητας των επεισοδίων, με αποτέλεσμα το παιδί και οι γονείς να αισθάνονται αβοήθητοι. Οι θύτες, γνωρίζοντας ότι δεν θα αντιμετωπίσουν καμία συνέπεια τείνουν να επιμένουν στις εκφράσεις του εκφοβισμού. Συνεπώς, ο σχολικός εκφοβισμός εδραιώνεται».
Η βία που ξεσπά στο σχολείο, προέρχεται από το σπίτι;
«Αν ένα παιδί βιώνει περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας είναι πολύ πιθανόν να επαναλάβει αυτή τη συμπεριφορά τόσο στο σχολείο όσο και σε άλλα κοινωνικά περιβάλλοντα. Αυτό που παρατηρείται όμως από τα περιστατικά μας είναι ότι πολύ συχνά η έκφραση βίας από παιδιά και εφήβους προέρχεται από την συναισθηματική παραμέληση των γονέων προς τα αυτά, από την έλλειψη δημιουργίας ασφαλών πρωταρχικών σχέσεων, από την έλλειψη της σωστής οριοθέτησης, από τη χαλάρωση των ηθικών αξιών και από την έλλειψη σεβασμού σε βασικούς θεσμούς της κοινωνίας».
Τώρα που τα σπίτια είναι κλειστά και κλειδωμένα φοβάστε πως αυξάνεται η βία πάνω στα παιδιά;
«Σε περιπτώσεις οικογενειών που δυσλειτουργούν λόγω χρήσης ουσιών και αλκοόλ από τους γονείς, λόγω αύξησης της εμφάνισης ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων, λόγω της αύξησης των παραγόντων που προκαλούν μεγαλύτερο άγχος στους γονείς (ανεργία, κ.λπ), είναι φυσικό να αυξάνεται η πιθανότητα πρόκλησης επεισοδίων ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και ψυχολογικής κακοποίησης».
Κέλλυ Ιωάννου: Δεν αρκεί από μόνο του ένα παιχνίδι να «γεννήσει» τη βία
Τα παιδιά έχουν πρόσβαση σε βίαια παιχνίδια ακόμη και από το κινητό τους ή το τάμπλετ. Πολλοί γονείς αγνοούν την (ακραία πολλές φορές) βιαιότητα που κρύβεται σε on-line παιχνίδια;
«Εν μέσω πανδημίας η ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αυξήθηκε κατακόρυφα καθώς αποτέλεσε για πολλά παιδιά το μοναδικό καταφύγιο για να «σπάσουν» τη μονοτονία τους. Αυτό από μόνο του δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας. Ο κίνδυνος έρχεται όταν χάνεται το μέτρο.Δεν θα έλεγα ότι οι γονείς αγνοούν τη βιαιότητα που κρύβεται πίσω από τα on-line παιχνίδια. Ίσα- ίσα που αρκετοί γονείς αποδίδουν οποιαδήποτε δυσάρεστη συμπεριφορά των παιδιών τους στα βιντεοπαιχνίδια και σε αυτό μεγάλο ρόλο παίζει το τεχνολογικό χάσμα. Αυτό έχει συχνά σαν αποτέλεσμα ο κάθε γονέας να μην γνωρίζει με τι ακριβώς ασχολείται το παιδί του στο διαδίκτυο, ποια είναι τα οφέλη και ποιοι οι κίνδυνοι του εκάστοστε video-game και εφαρμογής».
.
Κάποια από τα παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά “γεννούν” βίαιες συμπεριφορές;
«Ολοένα και περισσότερα παιδιά επιλέγουν το Διαδίκτυο και συγκεκριμένα τις online δραστηριότητες, οι οποίες παρέχονται και δωρεάν με σκοπό να γεμίσουν τον χρόνο τους, ιδίως τώρα που είναι σχεδόν όλη μέρα κλεισμένα μέσα σε ένα σπίτι. Όμως, υπάρχουν πολλά παιδιά που δυστυχώς επιλέγουν Video Games, τα οποία εμπεριέχουν βίαιες συμπεριφορές, οπότε επικρατεί η γνώμη ότι «αα αυτά τα βίντεο ωθούν το παιδί στο να φερθεί βίαια και να διαπράττει βίαιες συμπεριφορές», «τα online παιχνίδια φταίνε που το παιδί έχει εκρήξεις θυμού και αντιδρά στα πάντα». Όμως, είναι σημαντικό να τονισθεί και να καταλάβουμε ότι δεν αρκούν μόνο τα Video Games για να οδηγηθεί ένα παιδί σε βίαιες συμπεριφορές αλλά θα πρέπει να κοιτάξουμε και πίσω από αυτή την πράξη, το λεγόμενο background αυτού του παιδιού, το οικογενειακό περιβάλλον από το οποίο προέρχεται, εάν υπάρχει κάποιου είδους Ψυχοπαθολογία ή κάποια Ψυχολογική Διαταραχή και άλλα πολλά τα οποία θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και να μην βγάζουμε αυθαίρετα συμπεράσματα, χωρίς δηλαδή να γίνει μια ενδελεχής έρευνα για το τι κρύβεται και τι ήταν αυτό που ώθησε το παιδί να προβεί σε αυτή τη βίαιη συμπεριφορά. Αυτό που θέλω να τονίσω, επίσης, είναι ότι δεν θα πρέπει να σπεύδουμε να δαιμονοποιούμε τα Video Games. Το να ρίχνουμε το βάρος και τις ευθύνες σε άλλους εξωτερικούς παράγοντες είναι το εύκολο κομμάτι της υπόθεσης. Σαν επιστήμονας θα σας μιλήσω και με βάση την ειδικότητα που έχω ως Κλινική Εγκληματολόγος, σαφώς και υποστηρίζω ότι τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια όπως και τα θρίλερ και άλλες βίαιες ταινίες μπορούν να δώσουν το έναυσμα όμως μόνο εάν προϋπάρχουν και άλλοι παράγοντες. Δεν αρκεί, δηλαδή, από μόνο του ένα παιχνίδι να «γεννήσει» τη βία και δεν πρέπει να στηριζόμαστε σε κάτι που δεν έχει στηριχθεί επιστημονικά μέσω ερευνών.
Έφη Μπέκου: Γραμματέας Πρόνοιας του ΚΙΝΑΛ: Λερναία ύδρα η βία
«Η βία είναι ένας φαύλος κύκλος, ένα καλά κρυμμένο μυστικό, που συνέβαινε και συμβαίνει και στα καλύτερα σπίτια, σε δύση και …ανατολή! Φορτωμένο με μύθους και στρεβλή αντίληψη για το μέγεθος, το προφίλ των δραστών, και τη ‘δικαιολογητική’ βάση για την άσκηση βίας.
Πώς γίνεται και τρέφεται αυτή η λερναία ύδρα; Οι σημερινοί, ενήλικοι δράστες είναι δυστυχώς και ανήλικοι-παιδιά του χθες, που μάρτυρες-θύματα της βίας του γονιού-πατέρα στη μητέρα τους, αρνήθηκαν τον πατέρα, θύμωσαν με τη μητέρα, που ανέχτηκε τον εξευτελισμό της, αλλά στη συνέχεια το βιωμένο τραύμα τους έγινε μια δεύτερη «φύση», που εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο του κακοποιητή, επειδή ήταν το μόνο πρότυπο άνδρα που έμαθαν στην τρυφερή τους ηλικία.
Ο εγκλεισμός λόγω πανδημίας, η άναρχη πλοήγηση στο διαδίκτυο με τις «έξυπνες» τηλεπικοινωνίες του 21 αιώνα, συμμετέχουν στην ένταση των φαινομένων έμφυλης ενδοοικογενειακής βίας και πολλαπλής διακινδύνευσης κακοποίησης παιδιών. Μια πανδημία μέσα στην πανδημία!
Το alert της κοινωνίας των πολιτών και η ευθύνη της πολιτείας οφείλουν συμμαχία στην προσπάθεια εξάλειψης σκουριασμένων παρωχημένων στρεβλώσεων. Τα διαπροσωπικά προβλήματα δεν λύνονται με βία, ΠΟΤΕ.
Νομοθεσία, αρωγή θυμάτων, ευαισθητοποίηση : εργαλεία πρώτης γραμμής. Τώρα είναι η ώρα! Μηδενική ανοχή, ενίσχυση των κοινωνικών δομών αρωγής του κράτους, επανασύσταση της ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ στο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, που απερίσκεπτα κατήργησε η κυβέρνηση στον πρόσφατο ανασχηματισμό!».
Ρένα Ρώσση – Ζαΐρη: Η Ντανιέλα Λέει όχι, γιατί με δυσκόλεψε αυτό το βιβλίο
«Είμαι παιδαγωγός και συγγραφέας με πολλά βιβλία στο ενεργητικό μου για τα παιδιά και για τους ενήλικες. Κανένα βιβλίο μου δε με δυσκόλεψε τόσο πολύ όσο «Η Ντανιέλα λέει ΟΧΙ!» Πώς γράφεις για τη σεξουαλική παρενόχληση με διασκεδαστικό τρόπο; Πώς περνάς το σωστό μήνυμα χωρίς να τρομάξεις τα παιδιά;
Έμπνευση μου έδωσαν τα παιδιά μου και μια κουνελίτσα!
Η Ντανιέλα αγαπάει πολύ τον θείο Κούνελο, τον αδελφό της μαμάς της. Μία μέρα όμως ζωγραφίζει κόκκινες βούλες στο πρόσωπό της και λέει σε όλους πως έχει ιλαρά. Δε θέλει να δει το θείο της. Γιατί την γαργαλάει. Και της Ντανιέλας δεν της αρέσει καθόλου το γαργαλητό. Μέχρι που μαθαίνει πως το σώμα της είναι δικό της και πως αν δε θέλει, δεν μπορεί να το αγγίξει κανένας.
Τα παιδιά από τις μικρές ηλικίες πρέπει να μάθουν πως:
ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΑΝΗΚΕΙ!
Οι γονείς οφείλουν να τους μιλήσουν τα «καλά» και τα «άσχημα» αγγίγματα. Να τα ενθαρρύνουν να λένε «ΟΧΙ» όταν τα αγγίζουν κι αισθάνονται δυσάρεστα. Γαργαλητό, σπρώξιμο, χαϊδέματα, τσιμπήματα στο μάγουλο, κ.λπ. είναι συχνά φαινόμενα στο οικογενειακό περιβάλλον, στο σχολείο, στις παρέες και το παιδί πρέπει να γνωρίζει το δικαίωμά του να αντισταθεί ή να ζητήσει βοήθεια.
Μόνο όταν τα παιδιά μας ανοίγουν την καρδιά τους για όλα όσα τα ενοχλούν, προλαβαίνουμε!
Μερικά παιδιά ανοίγονται εύκολα, μερικά όχι. Είναι σημαντικό να «νιώθουμε» τη στενοχώρια τους κι ας μην εκφράζεται με λέξεις. Να τα προστατεύσουμε ακόμα κι αν βρεθούν σε δύσκολη θέση απέναντι σε ένα συγγενή ή φίλο, να τα ανακουφίσουμε ψυχικά».
Πέγκυ Φούρκα, συγγραφέας: Να διεκδικούν τα παιδιά την ευτυχία τους
«Κάθε αρνητική εμπειρία μεταξύ μαθητών, κάθε μεμονωμένο γεγονός εχθρότητας δεν μπορεί να είναι μορφή εκφοβισμού. Όταν βέβαια το πείραγμα είναι επαναλαμβανόμενο, αποκτά διάρκεια κι έχει πρόθεση να βλάψει ένα παιδί τότε επιδρά αρνητικά στη λειτουργικότητα και την ποιότητα της σχολικής του ζωής. Πρέπει να μάθουμε να παίρνουμε πολύ σοβαρά τα παράπονα των παιδιών μας ,να τα μάθουμε να διεκδικούν την ευτυχία που τους αξίζει και να τα διδάξουμε πως να αγαπήσουν το διπλανό τους, αρκεί να τον κοιτάζοντάς τον με τα μάτια της καρδιάς!»
Ενδείξεις bullying
«Τα παιδιά που έχουν βιώσει την ενδοσχολική βία (είτε ως θύματα είτε ως θύτες) έχει παρατηρηθεί ότι συνήθως έχουν άρνηση για το σχολείο και δικαιολογίες για να μην πάνε, συνοδευόμενες από κλάμα. Παρατηρούνται ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά τους (απόσυρση – επιθετικότητα).
Κάποια παιδιά παρουσιάζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα (πόνος στη κοιλιακή χώρα – έμετο – πονοκέφαλος).
Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που τα παιδιά εκδηλώνουν επιθετικότητας προς τους γονείς ή τα αδέρφια τους. Αποσύρονται από δραστηριότητες, οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο. Ακόμη κάποια παιδιά έχουν αλλαγή στις διατροφικές του συνήθειες. Συνήθως τα θύματα έχουν ενοχοποίηση και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά», επισημαίνει η επιστημονική ομάδα 115 25 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί».
