Ελαφόνησος. Ένα μέρος μυθικό αφού σε αυτό επέλεξαν να «γεννηθούν» Θεοί, να αρχίσει ο Όμηρος να αφηγείται το ταξίδι του Οδυσσέα προς την Ιθάκη ενώ είναι και ο τόπος που σαγήνεψε τον Φώσκολο, τον μεγάλο Ιταλό συγγραφέα και τον «παρέσυρε» στο να υμνήσει τις 3 Χάριτες.
Ένας τόπος σαγηνευτικός, με πλούσια ιστορική και πολιτισμική παράδοση η Ελαφόνησος στην οποία υποκλίνεται όχι μόνο η Ευρώπη αλλά ο κόσμος όλος.
Του Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλου
Οι παραλίες της είναι οι πιο ξακουστές, τα νερά της παραδεισένια και στην καρδιά του μικρού αυτού τόπου χωράνε δεκάδες σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας.
Η δήμαρχος της Ελαφονήσου Ευσταθία Λιάρου μιλά στο Πινάκιο για την Ελαφόνησο. Μας «ξεναγεί» στην Πούντα, στο Παυλοπέτρι, στη λίμνη Στρογγύλη, στο Χαμόκυλο και σε όλα τα μέρη του νησιού.
Τελικά και εμείς συμμεριζόμαστε την άποψη της, αν υπάρχει παράδεισος επί της γης τότε αυτός είναι η Ελαφόνησος!
Ευχαριστούμε θερμά τον Δήμο Ελαφονήσου για την ευγενική παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού.
Ελαφόνησος ένας τόπος μυθικής ομορφιάς στη χώρα μας. Είναι ένας τόπος ευλογημένος;
«Είμαι περήφανη για τον τόπο που υπηρετώ. Νομίζω ότι αποτελώ παράδειγμα ανθρώπου που, ενώ δεν κατάγεται από την Ελαφόνησο (είναι πατρίδα του συζύγου μου), αγάπησα το νησί τόσο ώστε να το θεωρώ και δική μου πατρίδα. Η αγάπη αυτή μετουσιώθηκε σε ενδιαφέρον ενασχόλησης με τα κοινά και κατέληξε σήμερα, από τη θέση της Δημάρχου, να είναι οδηγός προστασίας και ανάδειξης αυτού του ευλογημένου τόπου. Το ερώτημα εάν τούτο το νησί είναι ευλογημένο θεωρώ ότι μπορεί εύκολα να απαντηθεί: Η Ελαφόνησος είναι ευλογημένη διότι είναι «επιλεγμένη» από τη φύση, είναι «προικισμένη» με απίστευτες ομορφιές σπάνιας σπουδαιότητας. Αυτή την ευλογία βιώνουμε με τους επισκέπτες μας καθώς -μαζί με τον τόπο- ανακαλύπτουμε και ανεξερεύνητες αξίες του εαυτού μας.
Σίμος η παραλία που η εικόνα της έχει κάνει το γύρω του κόσμου ως μια από τις ωραιότερες της Ευρώπης;
Σίμος – Η πιο όμορφη παραλία της Ευρώπης
«Πράγματι, στη νότια πλευρά του νησιού, στην περιοχή της Λεύκης, βρίσκεται η διεθνώς φημισμένη παραλία του Σίμου. Την παραλία χωρίζει το Σαρακήνικο δημιουργώντας δύο όρμους, τον όρμο του Σαρακήνικου (μεγάλη παραλία) που εκτείνεται έως τα Κουρνόσπηλα και τον όρμο του Φράγκου (μικρή παραλία) που φτάνει έως το Φράγκο. Η ατέλειωτη παραλία του Σίμου, με ακτογραμμή 12 χιλιομέτρων, διαθέτει αμμουδιά με ψιλή χρυσή άμμο και αμμόλοφους στο εσωτερικό της που φτάνουν σχεδόν τα 10 μ. ύψος. Το δάσος με τα θαλασσόκεδρα απλώνεται σε μεγάλη έκταση και ενώνει τις δύο παραλίες.
Αυτή λοιπόν η παραλία με τα μοναδικά χαρακτηριστικά, δίκαια προβλήθηκε σε όλο τον κόσμο και φυσικά αποτελεί ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του προορισμού μας, καθώς συγκαταλέγεται στις καλύτερες παραλίες της Ευρώπης».
Θα μας δώσετε μια περιγραφή για την Βυθισμένη Πολιτεία, τη λίμνη Στρογγύλη το Παυλοπέτρι και από άλλα σημεία ορόσημα;
Άγιος Σπυρίδων – Ελαφόνησος
«Η Πούντα, το Παυλοπέτρι, η λίμνη Στρογγύλη, το Χαμόκυλο και τμήμα του Μαγγάνου αποτελούν τα χερσαία διοικητικά όρια του Δήμου Ελαφονήσου.
Σε αυτή την απέναντι στεριά, που είναι αναπόσπαστο μέρος της Ελαφονήσου, κείτεται, στον υποθαλάσσιο χώρο ανάμεσα στην παραλία της Πούντας και στη νησίδα Παυλοπέτρι, η βυθισμένη πολιτεία, ο αρχαίος οικισμός «Παύλο Πέτρι».
Το πολυσυζητημένο Παυλοπέτρι αποτελεί ίσως την Αρχαιότερη βυθισμένη πολιτεία και ένα από τα σημαντικότερα προϊστορικά λιμάνια της Νότιας Πελοποννήσου. Οι έρευνες των τελευταίων χρόνων βοήθησαν στη χαρτογράφηση της πόλης, ενώ είναι η πρώτη βυθισμένη πολιτεία που επαναδημιουργήθηκε ψηφιακά – «ξαναχτίστηκε» θα λέγαμε μεταφορικά σε τρεις διαστάσεις με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των επιστημόνων. Ένα λιμάνι, διώροφα και μη σπίτια, δρόμοι, πλατείες, κανάλια και υδρορροές, νεκροταφείο εκτός του οικισμού, δημόσια κτίρια, θρησκευτικά ιερά και ταφικά μνημεία συνθέτουν μία πόλη με στοιχεία σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής. Μόνον που εδώ μιλάμε για την εποχή του Χαλκού, μιλάμε δηλαδή για την ύπαρξη μίας πόλης με ηλικία περίπου 5.000 ετών. Το σύνολο των παραπάνω συνθετικών παραμέτρων καθιστούν το υποθαλάσσιο αυτό μνημείο μοναδικό σε πολιτισμική αξία και σπάνιο σε αρχαιολογική σπουδαιότητα.
Εξαιρετικής επίσης σημασίας και στοιχείο οικολογικού ενδιαφέροντος, αποτελεί η λιμνοθάλασσα «Στρογγύλη», ανατολικά της Πούντας. Η λίμνη Στρογγύλη παίζει καθοριστικό ρόλο στην ισορροπία του οικοσυστήματος της ευρύτερης περιοχής καθώς αποτελεί καταφύγιο για 132 είδη πτηνών και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και το σπάνιο είδος του θαλασσόκεδρου.
Η λιμνοθάλασσα «Στρογγύλη» έχει καταγραφεί ως υγρότοπος κι επικοινωνεί μόνιμα με τη θάλασσα στο ΝΔ άκρο της με ένα αβαθές κανάλι μήκους 80-100μ. και εποχικά (το χειμώνα) με το Δ άκρο της, σε περιπτώσεις θαλασσοταραχής. Μπροστά από τη λίμνη αντί για τον τύπο των αμμοθινών που φύονται στις παραλίες της νησιωτικής Ελαφονήσου (λευκές και γκρίζες αμμοθίνες, ύψους 10 μ.), κυριαρχούν οι λόχμες των παραλιών με κέδρα και κινούμενες αμμοθίνες που φτάνουν μέχρι τα 3 μέτρα ύψος με αμμόφιλα.
Η λιμνοθάλασσα «Στρογγύλη» έχει κριθεί σημαντική κυρίως για την ορνιθοπανίδα της. Στο δυτικό τμήμα της λίμνης, όπου τα νερά είναι βαθύτερα, συγκεντρώνονται υδρόβια πουλιά, ενώ στην ανατολική πλευρά, όπου τα νερά είναι πιο ρηχά, τρέφονται τα μικρότερα παρυδάτια πουλιά. Κάτοικοι αναφέρουν ότι παλιότερα υπήρχαν και πολλά ψάρια.
Αυτά όλα που μόλις σας περιέγραψα δίνουν το στίγμα της οικολογίας και του πολιτισμού, όπου δεν είναι απλά ένα «σκηνικό» πάνω στο οποίο οικοδομείται η φήμη του νησιού. Είναι στοιχεία που παραπέμπουν ακριβώς στη φυσική, οικολογική και πολιτισμική διάσταση του νησιού μας, είναι η κληρονομιά και η παρακαταθήκη των Ελαφονησιωτών».
Η περιπέτεια της Οδύσσειας ξεκινά από την Ελαφόνησο, το γεγονός αυτό δείχνει τη βαθιά ιστορική και πολιτισμική αξία του νησιού από τα προ Ομηρικά Έπη;
«Σίγουρα. Και είναι πολλοί οι θρύλοι που συνδέουν τον Οδυσσέα με το νησί, όπως και τις Τρείς Χάριτες και πολλά άλλα μυθικά πρόσωπα. Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτισμικές και οι πολιτιστικές ρίζες του νησιού είναι βαθιά καταγεγραμμένες στην ιστορία. Είναι επομένως βέβαιο ότι κάποιοι είχαν ανακαλύψει την Ελαφόνησο πολύ πριν από εμάς. Είναι, λοιπόν, καιρός να την ανακαλύψει και ο σύγχρονος άνθρωπος».
Η περιοχή της Ελαφονήσου έχει χαρακτηριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου NATURA 2000 και μάλιστα υπάρχουν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας . Πως μπορεί ο επισκέπτης να έρθει σε επαφή με αυτήν τη σπάνια φυσική ομορφιά;
«Όντως, η ιδιαίτερου φυσικού κάλλους περιοχή της Ελαφονήσου έχει χαρακτηριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου NATURA 2000 (GR2540002) -σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
Η βλάστηση του νησιού είναι αυτή που χαρακτηρίζει τα μεσογειακά οικοσυστήματα. Τα σημαντικότερα στοιχεία της χλωρίδας της Ελαφονήσου είναι οι βιότοποι των αμμοθινών με το σπάνιο είδος κέδρου και τα ενδημικά είδη χλωρίδας που σχηματίζονται κυρίως στις εκτεταμένες παραλίες του νησιού.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τόσο του νησιού, όσο και της απέναντι ακτής αρμοδιότητάς μας, αποτελούν οι αμμοθίνες. Πρόκειται για δυναμικά και ευαίσθητα οικοσυστήματα. Χαρακτηριστικές στις λαφονησιώτικες παραλίες είναι «οι χαμηλές κινούμενες αμμοθίνες» που αναπτύσσονται στο σημείο αμέσως μετά τη ζώνη που φτάνει το κύμα.
Στη ζώνη αυτή εμφανίζονται τα φυτά της περιοχής, η Αμμόφιλα, η Αγκαθιά και ο «Κρίνος της Θάλασσας». Εσωτερικά προς την ξηρά αναπτύσσονται οι «λευκές αμμοθίνες» που φτάνουν μέχρι τα 10 μ. ύψος. Εδώ η Αμμόφιλα καταλαμβάνει την κορυφή των αμμόλοφων.
Οι «γκρίζες αμμοθίνες» με ποώδη βλάστηση είναι σταθεροποιημένες αμμοθίνες που διαδέχονται τις λευκές.
Στο ΒΔ τμήμα του οικισμού υπάρχει σημαντική έκταση, από το Κοντογόνι μέχρι τον Κάβο Καλόγηρο, που καλύπτεται από θίνες. Εκτάσεις αμμοθινών όμως υπάρχουν και στην περιοχή της Λεύκης, κατά μήκος της παραλίας της Παναγίας (Κάτω νησί), στην Πούντα, το Παυλοπέτρι, το Χαμόκυλο και το Μάγγανο.
Τέλος, και όσον αφορά στην πανίδα της Ελαφονήσου, μπορεί να παρουσιάσει αντιπροσώπους από όλα τα τροφικά επίπεδα. Τα πιο διαδεδομένα ζώα στην Ελαφόνησο είναι οι λαγοί, τα αγριοκούνελα και οι σκαντζόχοιροι. Υπάρχουν ακόμη χελώνες, φίδια (δεντρογαλιές, σαΐτες, αστρίτες, οχιές), βατράχια, σαλιγκάρια αλλά και σκορπιοί».
Η γαστρονομία ενός τόπου αποδεικνύει και τις ρίζες του. Ποιες γεύσεις προτείνεται στους επισκέπτες να γευτούν;
«Η Ελαφόνησος, το γνήσιο και μοναδικό Νησί της Λακωνικής γης αλλά και της Περιφέρειας Πελοποννήσου, διατηρεί αναλλοίωτη την ταυτότητα και την αυθεντικότητά της και στον τομέα της γαστρονομίας. Η Θάλασσα και η Ναυτοσύνη υπήρξε πάντα σημείο αναφοράς για την τοπική ζωή και ανάπτυξη. Η τοπική κουζίνα, άρρηκτα συνδεδεμένη με την αλιεία και την τοπική παραγωγή, διαμορφώνει την κουλτούρα των ανθρώπων και το χαρακτήρα αυτού του ψαρότοπου. Η Ελαφόνησος έχει τη δική της αίσθηση γεύσης και το δικό της τρόπο μαγειρικής. Το Λαφονήσι έχει μια στιβαρή γαστρονομική παράδοση και η μοναδικότητά της έγκειται στο ντόπιο, φρέσκο ψάρι και τα αγνά υλικά που προέρχονται από ντόπιες καλλιέργειες».
«Μένουμε Ελλάδα, γνωρίζουμε την Ελαφόνησο είναι το σύνθημα για τις φετινές διακοπές μετά από τη δύσκολη περίοδο του «Μένουμε Σπίτι»;
«Θα έλεγα μένουμε στην Ελλάδα, το σπίτι μας. Και σπίτι μας είναι ότι έχει να κάνει με την αυθεντικότητα και ότι είναι ριζωμένο στην παράδοση. Αυτό είναι η Ελαφόνησος».
Τέλος, ο παράδεισος επί της γης είναι η Ελαφόνησος;
«Σε μια εποχή αξιακών αναζητήσεων και, ειδικά τώρα, όπου η ανθρώπινη αντοχή στις μολυσματικές επιθέσεις δοκιμάστηκε σε όλο τον κόσμο, εάν ο παράδεισος έπρεπε να περιγραφεί, θα ήταν όλα όσα σας ανέφερα παραπάνω. Ναι, είναι παράδεισος η Ελαφόνησος. Ένας επίγειος παράδεισος εύκολα προσβάσιμος σε όποιον θέλει να συνυπάρξει με τη φύση, να πολλαπλασιάσει τον χρόνο του και να αποτοξινωθεί από τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας, επενδύοντας σε αξίες και ανακαλύπτοντας ομορφιές που βρίσκονται απλόχερα στον Ελαφονησιώτικο παράδεισο».
