Η εμφάνιση του στον πλανήτη υπολογίζεται τα τελευταία… 12.000.000 χρόνια και όμως αυτή τη στιγμή κινδυνεύει με αφανισμό. Ο λόγος, μα φυσικά για το κόκκινο ελάφι το οποίο αποτελεί σημαντικό κρίκο της διατροφικής αλυσίδας στη χώρα μας.
Η κυριότερη πατρίδα του ελαφιού είναι οι μύθοι, τα παραμύθια και οι συμβολισμοί που του έχει δώσει ο άνθρωπος. Ωστόσο, από τη θεά Αρτέμη που τα είχε σύμβολό της, μέχρι τον Άγιο Βασίλη, που τα επέλεξε για να σέρνουν το έλκηθρό του, πολλά έχουν αλλάξει.
Ο άλλοτε ισχυρός δεσμός του ανθρώπου με το πανέμορφο αυτό ζώο κινδυνεύει σήμερα να χαθεί.
Αιτία δεν είναι άλλη από την απειλητική ανθρώπινη παρουσία, που οδηγεί το κόκκινο ελάφι -ένα από τα τρία είδη που συναντώνται στην Ελλάδα- στο να δίνει σήμερα τον πιο κρίσιμο αγώνα για την επιβίωσή του
Συρρικνώθηκαν οι πληθυσμοί του
Το ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη σχεδόν την κεντρική και βόρεια Ελλάδα και στην Εύβοια. Μέσα σε λίγες δεκαετίες οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό ώστε το είδος βρέθηκε στην κατηγορία των απειλούμενων ζώων της χώρας. Ως τα τέλη του ’60 τα ελάφια είχαν περιοριστεί στην χερσόνησο της Σιθωνίας, στην ορεινή περιοχή της Ροδόπης και στην Πάρνηθα. Η μείωση συνεχίστηκε καθώς την δεκαετία του ’90 αφανίστηκε και ο πληθυσμός των ελαφιών της Σιθωνίας εξαιτίας της διάνοιξης ορεινών δρόμων που διευκόλυναν το έργο των λαθροκυνηγών.
Το λαθραίο κυνήγι
Το λαθραίο κυνήγι είναι η κύρια αιτία που περιορίζει την εξάπλωση του είδους στη χώρα. Η απώλεια βιοτόπων εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας και της επέκτασης των οικιστικών εκτάσεων περιορίζει τα διαθέσιμα ενδιαιτήματα (δάση/δασικές εκτάσεις) για το είδος ενώ εμποδίζει και τη φυσική διασπορά του σε νέους βιότοπους. Εγκαταλελειμμένα σκυλιά επίσης οδηγούνται συχνά στην απελπισμένη επιλογή θήρευσης ελαφιών στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας.
Σημαντικό για το οικοσύστημα
Το κόκκινο ελάφι είναι το μεγαλύτερο φυτοφάγο ζώο της Ελλάδας. Ως αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής φύσης μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εξέλιξη των οικοσυστημάτων, ειδικά στις μέρες µας όπου η ελεύθερη κτηνοτροφία σταδιακά εγκαταλείπεται. Το ελάφι ως φυσικός βοσκητής, έπαιζε πάντα σημαντικό ρόλο στη βάση της τροφικής πυραµίδας. Μεγάλα αρπακτικά και γύπες –που σήμερα απειλούνται επίσης µε εξαφάνιση- θα μπορούσαν να στηρίζουν την επιβίωσή τους στην ύπαρξη των ελαφιών.
Δον Ζουάν…τα αρσενικά
Το κόκκινο ελάφι, από τα μεγαλύτερα του είδους σε μέγεθος, προτιμά τα δάση το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι επιλέγει μεγαλύτερο υψόμετρο όπου η τροφή αφθονεί. Είναι μηρυκαστικό (τρέφεται με κλαδιά και φύλλα δέντρων όσο και με διάφορες πόες) και σε κάθε οπλή έχει τον ίδιο αριθμό δακτύλων, όπως οι καμήλες, οι κατσίκες και τα βοοειδή. Το αρσενικό φτάνει τα 2,30 μ. σε μήκος, τα 240 κιλά σε βάρος και το 1,05 – 1,20 μ. σε ύψος, ενώ το θηλυκό δεν ξεπερνά τα 2,10 μ., με μέγιστο βάρος τα 170 κιλά. Το αρσενικό δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιστό, μια και σε κάθε ενήλικο αναλογούν 8 – 10 θηλυκά – εξ ου και ο χαρακτηρισμός Δον Ζουάν ή Σουλτάνος, που του αποδίδεται!
